6-bob polimerlarning suyuq fazali tizimlari
Polimerlar erishining kinetikasi
Download 0.78 Mb. Pdf ko'rish
|
2 5390886823583033655
|
6.2.3. Polimerlar erishining kinetikasi
Polimerlarning erishi erituvchi muhitida kuchli bo„kishi bilan amalga oshadi. Bu murakkab kompleks jarayonning o„ziga xos jihatlari 6.2.3.1- rasmda ifodalangan. Ko„rinib turibdiki, dastlab polimerning erishi, uning dastlab bo„kishi, so„ng massasining kamayishi, ustmolekulyar tuzilishni parchalanishi bilan amalga oshadi. Lekin har qanday bo„kish jarayoni ham polimerning erishiga olib kelavermaydi. Haroratning oshishi bilan polimer bo„kish jarayoni tezlashadi, lekin muvozantli bo„kish ko„p hollarda pasayishi ham mumkin 6.2.2.2-rasm. Polimerlarni erigan holatga o„tkazish diagrammalari 106 Polimerlarning cheklanma bo„kishini amalga oshirish muhim jarayon bo„lib, u quyidagi tenglama orqali ifodalanishi mumkin: --1 ln[i /(i - i )] = K (6.2.3.1) bu yerda i - maksimal bo„kish darajasi; i - ma‟lum vaqtdagi bo„kish darajasi; K - bo„kish tezligi konstantasi. Makromolekulalarning yuqori molekulyar massaga ega bo„lganligi tufayli, ularning erishi to„g„ridan to„g„ri qattiq fazadan erituvchi fazasiga o„tish bilan bormaydi. Oldin erituvchi molekulalarining polimer fazaga diffuziyasi, keyin bo„kishi amalga oshadi. Bu makromolekulalararo harakatchanlikni oshiradi va ular orasida o„zaro ta‟sirlashuvni susaytiradi. Natijada polimer molekulalarining erituvchi fazasiga diffuziyasi boshlanadi va erish amalga oshadi. Bu ko„pchilik polimerlar uchun Fik qonuni bo„yicha ifodalanadi: I ob = DV p / C (6.2.3.2) bu yerda I ob - hajmiy diffuzion oqim; D - diffuziya koeffitsientining o„rtacha miqdori; V p - diffuziyalanuvchi moddaning solishtirma hajmi; - bo„kkan polimer qatlamining qalinligi; C - polimerning ichki va tashqi qatlamlarida diffuziyalangan moddaning konsentratsiyalari farqi. Shuningdek, polimerning erish jarayoni kinetikasining haroratga bog„liqligi eksponensial qonun orqali ham ifodalanadi: I ob = (I ob ) o exp(-E a /RT) (6.2.3.3) bu yerda E a - erish jarayonining faollik energiyasidir. Polimerlarni eritishda samarali mexanik aralashtirish ham o„ta muhimdir. Chunki uning joriy etilishi polimer-erituvchi aralashmasining 6.2.3.1-rasm.Polimerning vaqt davomida bo„kishi va erishini ifodalovchi grafiklar: 1 - kichik tezlikdagi cheklangan bo„kish; 2 - katta tezlikdagi cheklangan bo„kish; 3 - quyi molekulyar fraktsiyaslar ajraladigan cheklangan bo„kish; 4 – bo„kish va jadal erish. 107 hosil bo„lishida gidrodinamik maydon ta‟sirida makromolekulalarni bir- biridan ajratish va muhit bo„ylab tarqalishiga olib keladi. Shuni ta‟kidlash joizki, erish jarayoni tezligi makromolekulyar massaga va zanjirlarning qattiq fazada qanday darajada orientatsion joylashganligiga bog„liq bo„ladi. Bunda erituvchining termodinamik sifati ham muhim ahamiyat kasb etadi. Download 0.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|