6-ma’ruza. Jamoalar haqida ta’limot (Biotsenoz)

Nazorat savollari va topshiriqlar
1. Biotsenoz nima?
2. Biotsenozga qanday guruh organizmlar kiradi?
3. Biotsenozda qanday bog’lanishlar bo’ladi?
4. «Yirtqich —o’lja» va «parazit- xo’jayin» munosabatlari nima?
5. Jamoada organizmlar orasida qanday bog’lanishlar kuzatiladi?


Glossariy:
Biotsenoz- bio-hayot, tsenoz-umumiy degan ma’noni anglatadi.
Produtsent-(hosil qiluvchilar), avtotrof organizmlar, anorganik moddalardan organik moddalar hosil qiladi, yashil o’simliklar.
Konsumentlar-(qabul qiluvchilar), geterotrof organizmlar bo’lib, avtotrof organizmlar hisobiga yashaydi.
Redutsentlar-(tiklovchilar) tuproqdagi mikroorganizmlar, ular o’simlik va hayvon qoldiqlari bilan ovqatlanib, uni qayta tiklovchi organizmlar.
Kommensalizm-bir tur boshqasidan foydalanadi, lekin unga zarar keltirmaydi.
Ammensalizm-ikki turning birga yashashi, bittaschiga salbiy va ijobiy ta’sir ko’rsatadi.
Raqobat-bir xil ekologik munosabat ega turlar orasidagi munosabat


Nazorat savollari
1.Biotsenoz nima?
2.Biotsenozga qanday organizmlar guruxi kiradi?
3.Biotsenozda qanday bog’lanishlar bo’ladi?
4.Yirqich-o’lja, parazit xo’jayin munosabatlarining mohiyati.


Testlar
1.Biotsenoz nima?
Tirik va jonsiz tabiat komponentlari*
Jonsiz tabiat
Murakkab tizimlar
Tirik tabiat
2.Biotsenozga misol keltiring
O’tlok, o’rmon, sug’oriladigan yerlar, sholipoyalar*
Hayvon va o’simliklar
Hayvonlar
O’simliklar
3.Biotsenoz terminini kim fanga kiritgan?
K.Myobius*
A.Tensli
CH.Elton
E.Gekkel
4.Biotop nima?
Biotsenozning yashab turgan o’rni*
Turlarning yashab turgan o’rni
Popuyatsiyaning o’rni