6-mavzu: Mehnat sharoitiga ta’sir etuvchi sanitariya-gigiyenik omillar va ularni meyorlashtirish chora tadbirlari Reja

Mikroiqlim holatining maqbul kо‘rsatkichlari

Iklim sharoiti	Harorat, °S
	Yanvar	iyul
Sovuq Mо‘tadil Iliq Issiq	- 28°dan - 14 gacha -24 dan - 4 gacha -4 dan - 0 gacha + 4 gacha	+4 dan + 22 gacha +4 dan + 22 gacha + 22dan+28gacha +28 dan + 34 gacha va undan yuqori

Turar joyda yanvar iyun oylarida havoning о‘rtacha harorati
Havo haroratining gigiyenik ahamiyati uning organizmda kuzatiladigan о‘zgarishlari bilan belgilanadi. Meyoriy sharoitlarda xona harorati + 18°S bо‘lganda odam terisi orqali 85 % ga yaqin issiqlikni yо‘qotadi, 15 % issiqlik esa ovqat, suv, havoni isitishga va suv bug‘lanishiga sarflanadi.

Insonning tashqi muhit bilan harorat almashuv balansi quyidagi formula bilan aniqlanadi.

• Insonning tashqi muhit bilan harorat almashuv balansi quyidagi formula bilan aniqlanadi.
• Q=Qt+Qk+Qizl+Qisp+Qv
• bunda: Qt – inson kiyib yurgan kiyimi orqali tashqi muhitga berayotgan harorat; Qk – inson konvensiya tufayli tashqi muhitga chiqarayotgan harorat; Qizl – inson nurlanish orqali tashqi muhitga chiqarayotgan harorat Qisp – inson tanasidan chiqqan namning bug‘lanish orqali tashqi muhitga chiqarayotgan harorat; Qv–nafas olgan havoni qizdirishga (sovutishga) sarflangan harorat.

Konveksiya yо‘li bilan issiqlik yо‘qotish tashqi muhit harorati bilan teri harorati о‘rtasidagi farqqa tо‘g‘ri proporsianaldir, farq qanchalik katta bо‘lsa, konveksiya yо‘li bilan issiqlik ajratish shuncha kо‘p bо‘ladi. Agar havo harorati oshib borsa, konveksiya yо‘li bilan issiqlik yо‘qotish kamayib ketadi, +35 -36°S haroratda esa butunlay tо‘xtab qoladi.

• Konveksiya yо‘li bilan issiqlik yо‘qotish tashqi muhit harorati bilan teri harorati о‘rtasidagi farqqa tо‘g‘ri proporsianaldir, farq qanchalik katta bо‘lsa, konveksiya yо‘li bilan issiqlik ajratish shuncha kо‘p bо‘ladi. Agar havo harorati oshib borsa, konveksiya yо‘li bilan issiqlik yо‘qotish kamayib ketadi, +35 -36°S haroratda esa butunlay tо‘xtab qoladi.
• Xona haroratida odamdan bir sutkada 0,5 l ga yaqin nam bug‘lanib ketadi, ana shu bug‘ bilan taxminan 1225 kJ (300 kkal) issiqlik chiqadi. Og‘ir ish qilinganda va tashqi harorat yuqori bо‘lganda ter miqdori bir kunda 6-10 l bug‘lanadi, organizm esa 15000—25000 kJ (3600— 6000 kkal) issiqlik yо‘qotadi.