6-mavzu: Mehnat sharoitiga ta’sir etuvchi sanitariya-gigiyenik omillar va ularni meyorlashtirish chora tadbirlari Reja

Nurlar turi	Tо‘lqin uzunligi (nm)*	Teri orqali о‘tish uzunligi (mm)
Biologik ta’siri
Infraqizil	15000—4000	20 gacha	Yuza isitish xususiyatiga ega. Ancha ortiqroq isitadi: terida moddalar almashinuvi va ultrabinofsha nurlar ta’sirini kuchaytiradi.
a) uzun	4000—1500
b) qisqa	1500—760
Kо‘zga kо‘rinadigan	760-390	10 gacha	Yorug‘likni his qilish ancha barqaror kechadi. Kuchsiz foto kimyoviy ta’siri va kuchsiz bakteritsid ta’sir kо‘rsatadi. Fotokimyoviy, umumiy sitmulaydigan va vitaminni sintezlaydigan ta’siri bor
Ultrabinafsha			Bakteriologik ta’sir kо‘rsatadi.
uzun (A soha) ;	390—315	1 gacha
о‘rtacha (V soha)	315—290	0,5 gacha
Qisqa	290 kichik

Yer yuzasiga yetib keladigan quyosh nurining spektral tarkibi va uning biologik ta’siri
Izoh * Nanometr (nm) — metrning milliondan bir ulushi.

Atmosferadan о‘tish mobaynida quyosh radiatsiyasi qisman yutiladi va tarqaladi. Chunonchi, nur energiyasi birlamchi quvvatining faqat 43% yer yuzasiga yetib keladi.

• Atmosferadan о‘tish mobaynida quyosh radiatsiyasi qisman yutiladi va tarqaladi. Chunonchi, nur energiyasi birlamchi quvvatining faqat 43% yer yuzasiga yetib keladi.
• Quyosh radiatsiya iflos atmosfera orqali о‘tganda biologik jihatdan juda qimmatli bо‘lgan о‘rta uzunlikdagi ultrabinafsha nurlar haddan tashqari kо‘p ushlanib qoladi. Deraza oynalari ham ultrabinafsha nurlarni qismni tutib qoladi. Organizm ultrabinafsha nurlarni yetarlicha tо‘yinmaganligi yorug‘lik tanqisligi (yorug‘likka yolchimaslik) deb ataladi. Yorug‘lik tanqisligida organizm tashqi muhitdagi salbiy omillariga qarshi kuchi susayib ketadi va turli kasallik (masalan, gripp, sil va boshqa kasalliklar) qо‘zg‘atuvchilariga qarshiligi kamayadi, kapillyarlar mustahkamligi buziladi, kamqonlik paydo bо‘ladi.