6-mavzu. Sunʼiy gʼovak toʼlliruvchilar. Keramzit ishlab chikarish texnologiyasi. Reja

 
Bir barabanli aylanma pechda keramzit ishlab chiqarish texnologiyasi 
 
 
Rasm 6.3. Keramzit ishlab chiqarish uchun qo‘llaniladigan bir 
barabanli aylanma pech sxemasi: 
1-xom granulalarni joylash; 2-aylanma pech; 3-forsunka; 4-ko‘pchigan 
keramzit shag‘ali; 5-issiq gazlar oqimi. 
Shu sababli keramzit olishda xom granulalarni pishirish xaroratni juda tez 
oshirishda erishiladi, aks xolda sekin xaroratni oshirishda gazlarning asosiy qismi 
ko‘pchishgacha erkin chiqib ketadi va zich ko‘pchimagan massa xosil bo‘ladi. 
Granulalarni juda tez ko‘pchish xaroratigacha qizdirish uchun dastlab uni 
tayyorlash, quritish va isitish kerak.

---

110 
S.P.Onatskiyning izlanishlaridan kelib chiqib aytish mumkinki, issiqlik ishlov 
berishning bosqichma-bosqich rejimi optimal xisoblanadi: xom granulalarni 
uzluksiz 200-600 
0
S gacha issitish va so‘ngra juda tez ko‘pchish xaroratigacha 
qizdirish (1200-1250 
0
S). 
Xom granulalarni pishirish aylanma pechlarda bajariladi, konstruksiya bo‘yicha 
ular bir barabanli, ikki barabanli va issiqlik almashinuvini bajaruvchi pech turlariga 
bo‘linadi. Ishlab chiqarishda bir barabanli aylanma pechlar keng ishlatiladi, 
diametri-2,5m va uzunligi-40m (rasm 2.1.). Bu pech silindr metall barabandan 
iborat bo‘lib, ichki qismi olovga bardoshli material(g‘isht) bilan qoplangan. 
Aylanma pech 3 gradus qiyalikda joylash-tiriladi va o‘z o‘qi bo‘yicha sekin 
aylanadi. SHu sababli pechning yuqori qismidan tushadigan xom granulalar uning 
aylanishidan pastki qismiga qarab xarakatlanadi, bu qismida gaz va suyuq 
ko‘rinishdagi yoqilg‘ilarni yondirish uchun gaz gorelkasi yoki forsunka 
joylashtiriladi. Natijada, xom granulalar issiq gazlarga qarshi xarakatlanadi, isiydi 
va qizdirish zonasida ko‘pchiydi. Granulalar pechda o‘rtacha 1 soat bo‘ladi.
Issiqlik ishlov berishning optimal rejimini ta’minlash uchun, pechning ko‘pchish 
zonasi uning boshqa qismlari (tayyorlash zonasi)dan xalqa yordamida ajratiladi. 
Aylanma pechning ko‘pchish zonasi yoki ikkita oxirgi qismlari kengaytirilgan va 
o‘rta qismi toraytirilgan bo‘lsa analogik samaraga erishiladi. Granulalarning 
ko‘pchishi gilni piroplastik holatga o‘tishida sodir bo‘ladi, bunda ishlab 
chiqarishning oz miqdorda ham berilgan parametrlardan chetlashishi granulalarni 
o‘zaro yoki pechning ichki devoriga elimlanib qolishiga olib keladi. Keramzit ishlab 
chiqarishning samarali yo‘li bu granulalarni olovga bardoshli kukunlar bilan qoplash