7 – mа’ruzа: Elektr kаttаliklаrning o‘lchоvlаri

0 
C bo‟lganda 
EYK ni 1.0185 – 0.0187 V oralig‟ida bo‟lib, uning bir yil ichida o‟zgarishi 50 μV 
dan oshmasligi lozim.
To‟yinmagan normal elementlarning aniqlik klassi 0.002 dan oshmaydi 20
0
 
C haroratdagi EYK i 1.0186 – 0.0194 V oralg‟ida, ichki qarshiligi 600 Ω gacha 
bo‟ladi va bir yil mobaynida uning EYK i 20 μV gacha o‟zgarishi mumkin. 
Normal elementlarni silkinish, to‟ntarilishi, quyosh nuri, isituvchi va boshqa 
qurilmalar ta‟siridan saqlash lozim. Ulardan o‟tadigan ichki tok miqdori 1 μA dan 
ortmasligi kerak. Aks holda elementning EYK i haroratga bog‟liq bo‟lib, u 
bog‟liqlik quyidagi formula bo‟yicha ifodalanadi. 
E
t
= E
20
 – 0.00004 (t - 20) – 0.000001 (t – 20)
2
,
bu yerda E
t 
va E
20 
lar t  va 20
0 
C haroratdagi EYK lar.
3. Elektr qarshiligining o’lchovi. 
 
Elektr qarshiligining namunaviy va ishchi o‟lchovlari qarshilikli g‟altak 
ko‟rinishida ishlanadi. Qarshilik o‟lchovi O’zRST ga ko‟ra R=10
n
Ω ga teng 
qiymatida yasaladi, bunda n – 5 dan 10 gacha bo‟lgan butun son. Atrofdagi havo 
harorati 20
0
C bo‟lganda, g‟altak qarshiligining haqiqiy qiymati uning nominal 
qiymatidan eng ko‟p yo„l qo„yiladigan o‟zgarishiga qarab o‟lchash g‟altaklari 
0.001; 0.002; 0.005; 0.01; 0.02; 0.05; 0.1 va 0.2 aniqlik klasslariga bo‟linadi. 
8.1. rasm 

---

Qarshilikli g‟altaklarning (8.2 – rasm) ekvivalent sxemasi 8.2 – rasmda 
keltirilgan. O‟tish qarshiliklarining ta‟sirini kamaytirish maqsadida qiymati 10