7. Atsetilxolinning sintezi hám biologiyalıq roli

Adenozin + ATP -> AMP + ADP.
Purinni qayta islewdiń barlıq usıllarınan gipoksantin-guanin fosforiboziltransferaza reakciyası eń aktiv esaplanadı, sebebi bul reakciyada payda bolǵan IMP AMP hám GMP sintezida qatnasadı. Siding arqalı gipoksantin hám guanindan paydalanıw purin nukleotidlarini de novo sintez ete almaytuǵın kletkalarda turmıslıq hádiysege aylanadı. Adeninni qayta islewde adenin fosforiboziltransferazasining roli kemrek áhmiyetke iye. Adenozin menen salıstırǵanda, kletkalar daǵı adenin muǵdarı kishi bolıp, birinshisi adenozinkinaz járdeminde nukleotidlar suw saqlaǵıshına qaytarıladı.
LEOTIDLARINING SINTEZINI TÁRTIP TUTIRISH.­
Purin nukleotidlarining sintezi baylanıslı bolǵan tiykarǵı kórsetkish FRDP kontsentratsiyası bolıp, ol óz gezeginde onıń sintezi, utilizaciyası hám bólekleniw tezligine baylanıslı. FRDP muǵdarı riboz-5-fosfatning bar ekenligi hám fosfat hám purin nukleotidlari kontsentratsiyasına bayqaǵısh bolǵan FRDP sintetaza aktivligi menen belgilenedi.
FRDF dıń kletka ishindegi kontsentratsiyası joqarı dárejede tártiplestiriledi hám ádetde tómen. FRDP sintezi -allosterik ferment esaplanadı. Ol organikalıq bolmaǵan fosfat (P,) menen aktivlesedi hám purin nukleozidlari mono-, di- hám trifos-menen inhibe etiledi.
Riboza 5-fosfat
ATP

FRDF
'®*_| G ln
5-Fosforibozil-1-amin ♦
*SL
IMF
GTP
Adenilosuksinat b
NAD' (3
HMP
ATP
gpi
b Fumarat
GPU
AMF
ADP
ATP
HMF.
YaIM
GTP

1. 
   Suwret10 -8. Purin nukleotidlarining sintezini tártipke salıw. 1 - FRDF sintetaza; 2 - amidofosforibozil transferaza; 3 — IMP dehidrogenaza; 4 - adenilo-succy natsynthetase.
   
2. 
   maylar, olar tómendegi tártipte inhibisyon natiyjeliligine kóre bólistiriledi: IMP > NDP > NTP (10 -8-súwret). FRDP tekǵana substrat retinde, bálki purinonukleotidlarning de novo sintezining ekinshi reakciyasınıń allosterik aktivlashtiruvchisi retinde de xızmet etedi. amidofosforiboziltransferaza tárepinen katalizlanadi.
   
3. 
   purin nukleotidlarining de novo sintezining birinshi ayriqsha reakciyasın katalizlovchi amidofosforiboziltransferazani unamsız qayta baylanıs mexanizmi menen inhibe etedi.
   
4. 
   De novo AMP hám GMP qáliplesiwiniń metabolik shınjırı Ol shoxlanish jayında da tártiplestiriledi: AMP adenilosuksinat sintetazasini inhibe etedi hám GMP IMF dehidrogenaza tárepinen katalizlanadigan ksantil kislota payda bolishini inhibe etedi. IMPdan paydalanıw jollarıniń óz-ara tártipke solinishi, basqası etispese, bir purin nukleotidining sintezini kemeytiwge xızmet etedi.
   
5. 
   Purin nukleotidlarini de novo sintez qılıwdıń tiykarǵı jolınıń fermentlerine qosımsha túrde, " rezerv" jollardıń fermentleriniń aktivligi de tártiplestiriledi: adenin fosforiboziltransferaza AMP tárepinen, gipoksantin-guanin fosforibozil transferaza bolsa IMP hám GMP tárepinen inhibe etiledi.