7-Maruza Uch elektrodli yarim o’tkazgich asboblar. Bipolyar va unipolyar tranzistorlar

Diod va unıng xaraqteristikaları. Tranzistorlar. p-n-p tipindegi Kusheytkishlerning asosiy xarakteristikaları va parametrleri. Mikro sxema elementleri.
KUShAYTGICHLAR. Signallarni kushatkishlar

Reja:

1. 
   Kuchaytgichlar.
   
2. 
   Signallarni kuchaytirish
   

Tayanish tusinigi. Signallardi kusheytio` duzilisleri menen oni orinlao` jag`daylari qaraladi. Kusheytkishlerding elektrlik sxemalari jalg`anio` formalari ko’rsetiledi.

Texnikada eng kam energiya ishlatip manbalarning katta energiyasin basqario` protsessi radioelektronikada keng tarqalg`an. Onda va basqario`shi va basqaralio`shi energiya mexanikaliq, jaqtiliq, jilliliq, elektr hәm basqada hәr turli tabiyatta bolio`i mumkin.

eger energiyani basqario` uzliksiz, bir qәlipte hәm o’zgerio` nizami saklang`an halda bolsa, oni kusheyttirio` protsessi dep, al turmisqa engizio`shi duzilis bolsa kusheytkish delinedi. Kusheytkishting signal tәsir etetug`in shinjiri kirio` shinjiri yamasa kirio` dep, kusheyip shikkan signal alinatug`in duzilis bolsa, sirtki nagruzka- tutinio`shi dep ataladi.




Kusheytkishting sirtqi nagruzka jalg`anatug`in shinjiri shig`io` shinjiri yamasa shig`io` dep ataladi (1-suo`ret). Elektr signallarin kusheytio` aktiv(siziqli bolmag`an elementler- elektron lampalar, tranzistorlar hәm basqalar jәrdeminde әmelge asiriladi. Kusheytio` protsessin 2-shi suo`rettegidey sxema menen ko’rsetio` mumkin . Onda e turaqli toq deregi menen izbe-iz etip eki qarsiliq -Z_ә basqqrio`shi(o’zgermeli)­­­­­ hәm Z<sub>n</sub> turaqli qarsiliq jalg`ang`an.Zn qarsiliq nagruzka qarsilig`i dep ataladi. Z₁ bolmag`an aktiv elementting qarsilig`i bolip, shinjirding qarsilig`i(punktir siziq) basqario`shi kerneo` yamasa toq tәsir etkende shamasi o’zgerip otiradi. Bul o’zgerio` judә keng araliqta bolip, derekting energiyasi jumsalmag`an yamasa juda az mug`darda sarplang`an jag`dayda payda boladi. Biraq Zn qarsiliqta bo’linetug`in quo`atliq ulken shamag`a jetisedi. Sog`an sәykes basqario`shi elementting o`aziypasi turaqli toq deregining energiyasin Zn nagruzka qarsilig`ina jetkerip berilio`in tәrtipke salio`dan ibarat boladi. Әdette bul protsess juda ulken tezlikte orinlanadi .Soning ushin Z<sub>ә</sub> juda kishi enertsiyali element bolio`i mumkin. eng әpio`aii jaqdayda Zә o`aziypasin lampali yamasa yarim o’tkizgishli triod orinlaydi.
Solay etip, kusheyttirio` fizikaliq protsess bolip, az quo`atli derek jәrdeminde ulken quo`atli derek energiyasin basqario`dan ibarat. Bul ulken quo`atli derek energiyasining az quo`atli signalg`a jetkerilio`ine ekvivalent boladi. Sog`an sәykes kusheytkish ulken quo`atli derek energiyasin az quo`atli signalg`a jetkerilio`in әmelge asirio`shi duzilis esaplanadi.
eger signal quo`atining artio`inda terbelis siyaqli saqlansa, kusheytkish siziqli dep, al keri jag`dayda bolsa, siziqli bolmag`an kusheytkish dep ataladi.

Soni yadta tutio` kerek, kusheyttirgish tәsir etio`shi terbelis amplitudasin asirip beretug`in juda ko’p qurilmalardan tupten parq qiladi. Mәselen, ulkeytio`shi transformatording ekilemshi oramlarining kerneo`i birlemshi oramlarining kerneo`inen ulken boladi jeke konturda rezonans o`aqtinda reaktiv elementtegi kerneo` yamasa toq onQ) mәrte artadi x.t.b Biraq olarda shig`io` quo`ati kirio` quo`atinan hәmme o`aqit kishi boladi. Soning ushin olardi kusheyttirgish deo` mumkin emes.