7-mavzu: Mustaqillik davrida hayotda yuz bergan tub o‘zgarishlarning o‘zbek terminologiyasiga ta'siri. Termin yasashda faol modellarning o‘rni. Istiqlol davri o‘zbek lug‘atshunosligi erishgan yutuqlar

7-mavzu:Mustaqillik davrida hayotda yuz bergan tub o‘zgarishlarning o‘zbek terminologiyasiga ta'siri. Termin yasashda faol modellarning o‘rni. Istiqlol davri o‘zbek lug‘atshunosligi erishgan yutuqlar.

Ma’ruzachi: S. Amirqulov

DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA
INSTITUTI
Fan: O’zbek leksikografiyasi va terminologiyasi

РЕЖА

Mustaqillik davrida hayotda yuz bergan tub o‘zgarishlarning o‘zbek terminologiyasiga ta’siri. Termin yasashda faol modellarning o‘rni.
Isiqlol davri o‘zbek lug‘atshunosligi erishgan yutuqlar.
2
1
Morfologik usul bilan termin yasashda o`zak-negizga so`z yasovchi qo`shimchalar qo`shiladi va yangi terminlar hosil qilinadi. Iste`molchi, tadbirkor, mulkdor, shartnoma, taqsimot, bojxona
Sintaktik usul bilan termin yasashda birikmali terminlar hosil qilinadi. ot+ot= bozor narx, yer rentasi;
sifat+ot= yalpi mahsulot, sof daromad;
sifatdosh+ot= cheklangan xarajat, kechiktirilgan talab, uyushgan narxlar
Semantik usul bilan termin yasashda ma`no ko`chishining metafora usuli asosiy rolni o`ynaydi. Yig`ma ko`rsatkich, kreditning elastikligi, kapital sig`imi, undirilgan pul, o`rmalovchi inflyatsiya, pul massasi,
TERMINLARNING YASALISHI

O‘zbek tili terminlarining aksariyatini motivlangan, ya’ni so‘z- terminlar (qo‘shimchalar qo‘shishi bilan yasalgan), termin-qo‘shma so‘zlar hamda semantik (asosan metaforik) ko‘chim asosida hosil qilingan terminlar tashkil qiladi.

O‘zbek tili terminlarining aksariyatini motivlangan, ya’ni so‘z- terminlar (qo‘shimchalar qo‘shishi bilan yasalgan), termin-qo‘shma so‘zlar hamda semantik (asosan metaforik) ko‘chim asosida hosil qilingan terminlar tashkil qiladi.

Shu bilan bir qatorda terminlarning salmoqli qismi motivlanmagan, ya’ni o‘zbek tilining o‘z sodda so‘zlari, o‘zlashmalar, termin-kalkalar va antroponimlardan metonimik ko‘chim vositasida voqelangan istilohlardan tashkil topgan.