7-Mavzu. Yerning geografik qobig’i

Tog‘ jinsining boiaklari, xarsangtosh, mayda shag‘allar va boshqalar kiradi. Uvalangan jinslaming diametri 2 dan 0,1mm gacha boisa, psammitolitlar deyiladi (qum, qumtoshlar). Uvalangan jinslarning diametri 0,1 dan 0,01 mm gacha b o isa, alevrolitlar deyiladi. (lyoss). Kimyoviy va organik yo‘l bilan vujudga kelgan cho‘kindi jinslar ko‘proq suv havzalarida(dengiz, ko‘l, botqoqlar va h.k) joylashib, erigan tuzlaming hamda hayvon va o‘simliklar qoldiqlarining to‘planishidan hosil bo‘ladi. Bunga karbonatli (bo‘r, dolomit, mergel), temirli (limonit, sideritlar), sulfat galogenli (gips, angidrid, tosh va kaliy tuzlari, mirabilit), yonuvchi tog‘ jinslari (torf, ko‘mir, slanes, neft, gaz) kiradi.3) Metamorfik tog‘ jinslari tog‘ jinslarining kuchli bosim va yuqor temperatura ta’sirida o‘zgarishidan hosil bo‘ladi. Bunday o‘zgarish yer po‘stida tektonik jarayonlar tufayli vujudga kelgan kuchli bosim, temperatura, gaz va suyuq holdagi erigan moddalar ta’siri natijasida sodir bo‘ladi. Bu jarayonlar ta’sirida cho‘kindi va otqindi jinslar o‘zlarining avvalgi xususiyatlarini o‘zgartirib yuboradi. Natijada slanetslar kristalli slanetslarga, ohaktosh va dolomit marmarga, kvartsli qum va qumloq kvarsit jinslariga aylanadi.

• Tog‘ jinsining boiaklari, xarsangtosh, mayda shag‘allar va boshqalar kiradi. Uvalangan jinslaming diametri 2 dan 0,1mm gacha boisa, psammitolitlar deyiladi (qum, qumtoshlar). Uvalangan jinslarning diametri 0,1 dan 0,01 mm gacha b o isa, alevrolitlar deyiladi. (lyoss). Kimyoviy va organik yo‘l bilan vujudga kelgan cho‘kindi jinslar ko‘proq suv havzalarida(dengiz, ko‘l, botqoqlar va h.k) joylashib, erigan tuzlaming hamda hayvon va o‘simliklar qoldiqlarining to‘planishidan hosil bo‘ladi. Bunga karbonatli (bo‘r, dolomit, mergel), temirli (limonit, sideritlar), sulfat galogenli (gips, angidrid, tosh va kaliy tuzlari, mirabilit), yonuvchi tog‘ jinslari (torf, ko‘mir, slanes, neft, gaz) kiradi.3) Metamorfik tog‘ jinslari tog‘ jinslarining kuchli bosim va yuqor temperatura ta’sirida o‘zgarishidan hosil bo‘ladi. Bunday o‘zgarish yer po‘stida tektonik jarayonlar tufayli vujudga kelgan kuchli bosim, temperatura, gaz va suyuq holdagi erigan moddalar ta’siri natijasida sodir bo‘ladi. Bu jarayonlar ta’sirida cho‘kindi va otqindi jinslar o‘zlarining avvalgi xususiyatlarini o‘zgartirib yuboradi. Natijada slanetslar kristalli slanetslarga, ohaktosh va dolomit marmarga, kvartsli qum va qumloq kvarsit jinslariga aylanadi.