7 Olmoshlar va o’zgaruvchilar

8.Lambda operatori

8.1 VP-koordinatsiyasida tiplarning konflikti

8.2 Argument abstraksiyasi
8.3 L _λ- λ-ifodalarga ega til
8.4 λ-ifodalar uchun hisoblash qoidalari
8.5 VP-koordinatsiyasida tiplar konfliktining yechimi
Oxirgi bobda biz kiritgan o’zgaruvchilar (deyktik) olmoshlarni tahlil qilish uchun yaxshi boshlanish nuqtasini berdi. Lekin biz hali ulardan boshqa foydalana olmadik. Bu ushbu bobda o’zgaradi, unda biz rasmiy semantikaning eng muhim vositalaridan biri λ operatori (yunoncha kichik harf “lambda”) bilan tanishamiz. Ushbu operator bizga boshqa turli hodisalarni tahlil qilish va rasmiy tilimizning ifodaliligini oshirishga yordam beradi. Ekspressivlikni oshirish zarurligini ko’rsatish uchun oddiy hodisadan foydalanamiz: VP-koordinatsiyasi.
8.1 | VP-koordinatsiyasida tiplarning konflikti
6-bobda tanishgan bog‘lovchilar yordamida semantikamiz ikki gapning va bilan muvofiq kelishini tahlil qila oladi. (1a) dagi kabi jumla uchun biz (1b) yoki parafraz qoidasidan foydalanib, (1c) semantik ifodasini berdik.

a. Alex ackert und Deniz döst.
b. und(dösen(deniz))(ackern(alex))
c. dösen(deniz) ∧ ackern(alex)

Agar biz bu jumlalarni oddiygina sintaktik ellips,ya’ni keyingi lingvistik materialning tushirib qoldirilgan joylari sifatida tahlil qilishni istamasak, – (2a) u holda Deniz döst va Deniz schnarcht uchun elliptik shakl bo’ladi – u holda (2) dagi kabi jumlalarni avvalgi vositalar bilan tahlil qilib bo’lmaydi.
(ellips sintaksisi bo’yicha solishtiring Repp/Struckmeier 2020). Buning sababini tushunish uchun (2a) ni batafsil ko’rib chiqamiz va birinchi navbatda (2a) dagi iboralar uchun ma’lum turdagi tegishli tarjimalarni beramiz.
(3) Deniz→ deniz: e
Döst→ döst: 〈e, t〉
Und→ und: 〈t, 〈t, t〉〉
Schnarcht → schnarcht: 〈e, t〉
B
u yerda biz muammoga duch keldik, chunki bu iboralarning barchasini ular kabi birlashtirib bo'lmaydi. To'g'ri, biz Deniz mavzusini birinchi VP bilan birlashtirib, hosil bo'lgan gapni (t tipidagi) va koordinatsiyasi bilan bog'lashimiz mumkin. Biroq, natijadan va qolgan ikkinchi predikatdan to'g'ri shakllangan ifoda hosil qilishning endi imkoni yo'q, chunki turlar mos kelmaydi. (4) dagi chaqnash bunday