8-mavzu: jon meynard keyns ta`limoti va keynschilik

«Mesopotamiya»  deb  atagan.  Bu  grekcha  so’z  bo’lib,  «ikki  daryo  oralig’i» 
ma’nosini  bildiradi.  Dajla  va  Furot  daryolari      hozir-gi  Turkiya  chegarasidan 
boshlanib,  sharq  tomon  oqib  Fors  ko’rfaziga  quyiladi.  Bu  ikki  daryo  atrofidagi 
joylarning  tuprog’i  unumdor, suvi  ko’p  bo’lib, qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishiga 
juda  qo’l  kelardi.  Ayni  zamonda  ikki  daryo  vodiysining  janubiy  qismidagi  asosiy 
mahalliy xalq  shumerlar  bo’lib,  eng  dastlabki  yozuvni  o’shalar  yaratgan.  Dastlabki 
yozuv  ijod  qilingandan  keyin,  Misr  va  Qadimgi  Sharqdagi  xalqlar  tarix  tiliga  kira 
boshladi.  Demak,  o’sha  davrdan,  ya’ni  Qadimgi  Dunyo  –  quldorlik  davridan 
boshlab dastlabki iqtisodiy fikrlar shakllana boshladi. 
Ko’xna  Bobil  iqtisodiy  fikrlari.  Qadimgi  Sharqda  ancha  rivojlangan 
davlatlardan  biri  Bobil  bo’lgan.  Unda  xususiy        mulkchilik  va  tovar-pul 
munosabatlari      nisbatan  tez  rivojlana  boshladi.  Jamiyatdagi  kishilar  borgan  sari 
ko’proq    tovar  ayir-boshlashga  jalb  qilinardi.  Ularning  ba’zilari  sudxo’rlar  to’riga 
ilinib,  xonavayron  bo’ldi  va  qullarga  aylandi.  To’la  huquqli  bo’lmagan  (qaram) 
kishilar  qatlamining  ancha  ko’payib  borishi  vujudga  kela  boshladi.  Harbiylar  va 
soliq  to’lovchilardan  ajralib  qolishga  olib  keluvchi  bunday  jarayon  davlatni 
zaiflashtirgan.  Jamiyatdagi  erkin  kishilarni  sudxo’rlardan  himoya  qilish  maqsa- 
dida  (ularning  mulkini  himoya  qilish,  savdo,  ijara  va  boshqa  shartlarini  qonuniy 
ravishda  rasmiylashtirish)  xususiy,  huquqiy  munosabatlarni  davlat  tomonidan 
tartibga  solinishi  zaruriyati  kuchaydi.  Davlat  bu  vazifalarni  qonunchilik  yo’li  bilan 
hal  qi-lishga  uringan.  Bu  borada  iqtisodiy  fikrlar  nuqtai  nazardan  Eshnunn 

---