63-DARS ANIQLOVCHI VA UNING TURLARI
122-topshiriq Gaplarni ko‘chiring. Ajratilgan gap bo‘laklarining qanday so‘roqqa
javob bo`lshini, qanday bo‘lakka tobelanayotganini va qaysi so‘zturkumiga
mansubligini aniqlang.
1. Hunari va odobi bo‘lmagan -qanday? (egaga tobe, s-dosh) kishidan baxt va
davlat
ketadi. (M ahmud Qoshg‘ariy) 2. Hunar bilan davlat birikishi barcha nodir
(to`ldiruvchiga tobe.olmosh,sifat) narsalardan ham qimmatliroqdir. (Ahmad
Yugnakiy) 3. Kasb ayla nishot mehnat oyinlik aro, kim
ishrat (belgisiz qaratqich-ot,umidi-otiga tobe) umidi keldi g‘amginlik aro. (A.
Navoiy) 4. Tikansiz –siat-otga tobe gul, sadafsiz-sifat-otga tobe dur, mashaqqatsiz
–sifat –otga tobe hunar bo‘lmas. (Mashrab)5. Kissayi purzar emish elga hunar,
behunar-sifat-qanday elni-to`ldiruvchiga tobe elni derlar: rishi xar. (Gulxaniy) 6.
Qaysi ilm va hunar kishining aqliga, ruhiga tarbiya berar ekan, unday ilm va
hunar o‘z egasini har doim qo‘llab-quvvatlaydi. (A. Donish)
Bilib oling
Narsa-buyumning rang-tusi, mazasi, hajmi, kim yoki nimaga qarashliligini
bildirib, gapning ot bilan
ifodalangan bo‘lagini aniqlab kelgan ikkinchi darajali bo‘lak aniqlovchi
deyiladi. U qanday, qaysi, nechanchi, qancha, nechta, kimning, nimaning,
qayerning so‘roqlaridan biriga javob bo‘ladi. Aniqlovchi aniqlagan
(bog‘langan) bo‘lak aniqlanmish hisoblanadi.
Aniqlovchi gapning barcha bo‘laklarini aniqlashtirib kelishi mumkin.
Aniqlovchi ega, ot kesim, aniqlovchi, to ‘ldiruvchi va holga bog‘lanadi:
Bahaybat sam olyot (ega) yerga ohista q o ‘ndi. Salimjon — a ’lochi o ‘quvchi
(ot kesim). I lg ‘or ish ch ila rg a ( to ‘Idiruvchi) m ukofotlar
topshirildi. M ehnat faxriylari bilan yangi bog‘da (hoi) uchrashdik. Tadbirkor
Do'stlaringiz bilan baham: |
