9-mavzu. Standartlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilotlar reja: Standartlarni ishlab chiquvchi xalqaro tashkilotlar. Xalkaro standartlashtirish tashkiloti (iso)

9-MAVZU. STANDARTLASHTIRISH BO’YICHA XALQARO TASHKILOTLAR


REJA:


1. Standartlarni ishlab chiquvchi xalqaro tashkilotlar.
2.Xalkaro standartlashtirish tashkiloti (ISO).
3.Xalkaro elektretexnika kemissiyasi (MEK).
4. Standartlashtirish buyicha Skandinaviya davlatlari o’rtasidagi tashkilot (INSTA). Janubiy Osiyo mamlakatlarining xalkaro assotsiatsiyasi (ASEAN).

ISO - standartlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilot, ISO – 9000 seriyasidagi standartlar Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi bo’yicha tashkilot (FAO). Umumjahon sog’liqni saqlash tashkiloti (VOZ). Oziq-ovqat tovarlarining standartlarini ishlab chiqish bo’yicha komissiya (“Kodeks Alimentarius”).

Standartlarni ishlab chiquvchi xalqaro tashkilotlar
Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti—Britaniya Assotsiatsiyasi (Britich Enginezing Standards Accociation) 1901 yilda tashkil etilgan bulib,biroz keyinrok, birinchi jaщon urushi davrida Daniya byurosi, Germaniya kumitasi (1918 y), Amerika kumitasi (1918 y)va boshkalar tashkil topdi.
Standartlashtirish soщasidagi ishlar xalkaro markaz kerakligini takazo kildi. SHu maksadda 1926 yili standartlashtirish milliy tashkilotlarning Xalkaro Assotsiyasi (ISA) paydo buldi. ISA ning tarkibiga 20 mamlakat vakallari kirdi.
1938 yili Berlin shaxrida standartlashtirish buyicha Xalkaro s’ezd ochildi. Unda texnikaning turli soxalari buyicha 32 ta kumita va kichik kumitalar tuzildi.1939 yili boshlangan ikkinchi jaxon urishi ISAning faoliyatini tuxtatib kuydi.
Щozirgi Xalkapo standartlashtirish tashkiloti (Interntioal Standards Organizarion) 1946-1947 yillari tashkil topdi, uni kiskacha ISOdeb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh Assambleyasi tarkibida foliyat kursatib, rivoj topmokda.
ISOning tuzilishidan kuzda tutilgan asosiy maksad- xalkaro mikyosdagi mol almashinuvida va uzaro yordamni yengillashiriish uchun dunyo kulamida standartlashtirishini rivojlantirishga kumaklashish щamda akliy, ilmiy, texnikaviy va iktisodiy foliyatlar soxasida xamdustlakni rivojlantirishdir.
Bu maksadlarni amalga oshirish uchun:
-dunyo kulamida standartlarni va ular bilan boglik bulgan soxalarda uygunlashtirishni yengillashtirish uchun choralar kurish

• 
  xalkaro standartlar ishlab chikarish va chop etish (agar xar bir standart uchun uning faol tashkiliy va kichik kumitalarining ikidan uch kismi ma’kullab ovoz bersa va umumiy ovoz beruvchilarning turttdan uch kismi)
  
• 
  uz kumita a’zolarining va texnikaviy kumitalarnining ishlari xakida axbarotlar almashuvini tashkil kilish
  
• 
  soxaviy masalalar buyicha manfaatdor bulgan boshka xalkaro tashkilotlar bilan xamkorkil kilish kuzda tutiladi.
  

Turli xalkaro tashkilotlar standartlashtirish, metrolgiya, sertifi-atlashtirish soщalarida me’yoriy щujjatlarni ishlab chikarish, dunyo mamlatlarini shu soщalardagi ilgor yutuklarini umumlashtirish va soщalar shicha щar xil yordam kursatish bilan Xalkaro standartlashtirish tashkilot, Щalkaro elektrotexnika komissiyasi, metrologiya soshasida konunlashtiruvchi Щalkaro tashkilot, sifat buyicha yevropa tashkiloti, sinov laboratotolarini akkreditlash buyicha Щakaro konferentsiya, /arbiy yevropa mintaqaviy va iktisodiy tashkilotlari, standartlash va metrologiya buyicha qarab shkilot va boshkalar faol ishlab turibdi.
Ana shu tashkilotlar va ularning olib borayotgan ishlari, faoliyat doiralari xususida kiskacha ma’lumot berib utish maksadga muvofikdir.
Sifat buyicha yevropa tashkiloti(EOK) Sifatni nazorat kilish yevropat tashkiloti yeOKK (Evropeskaya organimtsiya po kontrolyu kachestva)bulib, uning birinchi konferetsiyasi 1957 ilda chikarilgan va shu yilning uzida uni imzosi xam tasdiklandi. Sinov laboratoriyalarining tasdiklash buyicha xalkaro konferetsiyasi (ILAK) ISO va MEK ishlab chikkan xalkaro koidalarga asosan laboratoriyalarni kditlashdan maksad sinov laboratoriyalarni anik sinovlar yoki anik tur shovlari (ISO MEK Rukovodstvo 2. 86)utkazishga xukuk berishdan iborat.