9-мавзу Yonilg`i haqida umumiy tushuncha. Yonilg`ini yonish turlari

Углерод – ҳар қандай ёқилғи таркибини асосини белгилайди.Ёқилғи таркибида углерод мураккаб органик бирикмалар боғланишидан иборат бўладиСоф углерод ёниши алангасиз бўлиб Кислород билан тўлиқ бирикканда 33700 кж/кг иссиқлик ажралиб чиқади.Кислород билан тўлиқ бирикмаганда эса 5700 кж/кг иссиқлик ажралиб чиқади.Ҳар қандай ёқилғининг тўлиқ ёнмаслиги ис гази пайдо бўлишига олиб келади.Ис гази инсон соғлиги ва ҳаёти учун хавфли ҳисобланади.Шу сабабли ёқилғини тўлиқ ёнишини таъминлаш,иситиш қозонлари дудбўронлари ва ҳаво бериш қисмларини доимо соз ҳолда бўлиши талаб этилади
Водород-ёқилғининг энг кўп иссиқлик берувчи таркибий қисми ҳисобланадиВодород ёнганда намлик пайдо бўлади ҳамда буғ ёки сув шаклида бўлиши мумкин.Шунга боғлиқ равишда ажраладиган иссиқлик ҳам турлича бўлади.Буғ ажралиши билан ёнганда 119800кж/кг сув ажралиши билан ёнганда 142200 кж/кг иссиқлик ажралади .Ажралаётган иссиқлик миқдорлари фарқи 2260 кж/кг тенг бўлиб техник ҳисобларда 100 градус Цеоьсий учун аниқланган
Олтингугурт- ёнганда 2 хил ҳолат бўлади:Органик колчедан олтингугурт 9190 кж/кг ,темир оксиди ва олтингугурт бирикмаси ёнишида 14690 кж/кг иссиқлик ажралиб чиқади.Лекин темир оксиди ва олтингугур бирикмаси ёнишидан заҳар ва қозон қурилмалари емирувчи модда ажралиб чиқади.Шу сабабли саноат ёқилғилари таркибида олтингугурт миқдори 7 % дан ошса ишлатишга рухсат берилмайди.
Кислород - ёқилғи маҳсулотлари таркибида ёнувси моддаларни тутамасдан ёнишига имконият яратиши билан бирга ёниш иссиқлигини камайтиради.
Азот- балласт бўлиб ёниш иссиқлигини пасайтиради,ёнмайди ва ёниш жараёнига ижобий таъсир кўрсатмайди
Кул-ёқилғининг минерал қисми бўлиб ёниш жараёни қийинлаштиради,иссиқлик йўқотилишини ошишига ва ёниш иссиқлигини пасайишига сабаб бўлади.
Ёқилғи таркибидаги сув ёқилғини ёнииш жараёнида иштирок этмайди,ёниш иссиқлигини пасайтиради.Суюқ ёқилғи таркиби қаттиқ ёқилғи каби ҳисобланади.Масалан мазут учун:
Намлик 4%,Кул 0,3%олтингугур 0,7%.углерод 84% азот 0,4% кислород 0,4% ни ташкил этади.Мазутнинг ёниш иссиқлиги 39700кж/кг га тенгҚурилиш материаллари ишлаб чиқариш саноатида асосан табиий газ метан қўлланилади.Табииий газнинг таркибининг асосий қисмини метан ташкил қилади, оз миқдорда этан,пропан,бутан ,углерод 2 оксиди,азот айрим ҳолларда олтингугур т бўлади.
Метан ёнганда 35900 кж/метр куб , этан ёнганда 63800 кж/метр куб,пропан ёнганда 91400 кж/метр куб ва бутан ёнганда эса 118800 кж/метр куб иссиқлик ажралиб чиқади.Таҳлиллар шуни кўрсатадики пропан ва бутандан энг кўп иссиқлик ажралиб чиқади.Лекин табиий газлар таркибида пропан ва бутун миқдори энг кўпм билан 3-5 % ни ташкил этадиТАбиий газнинг таркиби қуйидагичауглерод 2 оксиди 0,4 %,метан 95,1 %,этан 1,1%,пропан 0,03% ,бутан 0,02% азот 3,5 % % ёниш иссиқлиги 35250 кж/метр кубга тенг