А. А. Абидов, Н. Ю. Власова

Публикация (чоп этиш). Ҳужжат яратилиб, фойдаланувчиларга тақдим 
этилган вақт. Публикация – маълум вақт давом этиб, ундан сўнг ҳужжатнинг 
яшаш даври ―тугайди‖. Публикация механизми мавжудлиги туфайли масалан, 
имзоланган ѐки нашрга юборилган ѐки ҳамкорга жўнатилган ҳужжат аниқликда 
электрон кўринишда доимо мавжуд бўлишига ишонч ҳосил қилиш керак. 
Публикациядан сўнг ҳужжатда нимадир ўзгартириш керак бўлсачи? Бунинг 
учун чоп этилган версия асосида ҳужжатнинг янги варианти яратилади ва янги 
ҳаѐт даври бошланади. Турли тизимларда бу функция турлича қўлланилади. 
Маълум жойда тўлалигича янги ҳужжат яратилса, баъзи жойларда эса фақат 
янги версия ҳосил қилинади.
Архивациялаш. Чоп этилгач, ҳужжат электрон архивга жўнатилади, бу 
ерда у ташкилот ички тартиб қоидаларида кўзда тутилган вақтда бўлиши керак. 
Мангу сақланувчи ҳужжатлар ҳам мавжуд. Бир неча кун сақланиши керак 
бўлган ҳужжатлар ҳам мавжуд. Архивни яратиш ташкилот эҳтиѐжларига 
боғлиқ оддий вазифа эмас. Масалан, кўпинча мурожаат этилувчи ҳужжатларни 
тез ташувчиларда сақлаш керак, баъзан фойдаланилувчи нодолзарб 
ҳужжатларни эса арзонроқ, лекин секин ташувчиларга киритиш мумкин.
Бундай вазифаларни ҳал этиш учун HSM (Hierarchical Storage 
Management) иерархик сақлашни бошқариш технологияси қўлланилиб, улар 

---

47 
жуда катта ҳажмдаги ―виртуал файл тизими‖ ни сақлаш бўйича эҳтимолий 
турли хил воситалардан яратилади. Асосий HSM воситалари Windows 2000га 
ўрнатилган, бироқ янада мураккаб ва самарали функционалликни таъминловчи 
бошқа технологиялар ҳам мавжуд. Бундай технологиялар, масалан, Legato 
Sustems, Tivoli Storage Manager, Veritas Storage Migrator компаниясининг 
DiskXtender сериясидаги маҳсулотлари ҳисобланади. 
Сақлаш жойида ҳужжатларни бошқариш. Ҳужжатларни қўшиш ва 
чиқариш, версияларни сақлаш, сақлаш учун архивга ўтказиш, архивни сақлаш.