A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

3 .7 . M anbaning o ‘ziga x o s xususiyatlarini tahlil etish
Yozma manbalar to ‘g‘risida talabalarga m a’lumot berishda ulaming 
har birining o'ziga xos xususiyatlarini ajratib ko'rsatish juda muhimdir. 
Chunki har bir manba, asar albatta boshqalardan qator xususiyatlari 
bilan, qaysi voqealar bayonining mavjudligi bilan, qay tarzda bayon etilishi 
bilan, qanday manfaatlami ifoda etgani bilan o'zaro farqlanib turadi. 
Asaming o'ziga xos xususiyatlarini aniqlashda uning qanday tarixiy 
asarlarga o'xshashligi, ulardan farqi ham da qanday m anbalardan 
foydalanib yaratilganligiga alohida e’tibor berish zarur.
3 .8 . Asam ing ilmiy ahamiyatini aniqlash
Yozma m anbadagi asar m azm unining tahlili, uning tarix fani 
taraqqiyotiga qo'shgan yangiligi, hissasini belgilash bilan yakunlanadi. Ya’ni, 
qaysi voqealar birinchi bor yoritilgan? Awalgi yoritilgan voqealar bayoni 
qay tarzda talqin etilgan? Asarda bayon etilgan voqealar yurtimiz 
taraqqiyotiga qay tarzda ta’sir etgan? Aynan shu masalalar asaming yurtimiz 
tarixini o'rganishdagi ilmiy ahamiyatini ochib berishga xizmat qiladi.
3 .9 . M anbaning o ‘rganilishi, uning tarixnavisligi
M anbaning o'rganilishi, uning tarixnavisligi maxsus qo'shim cha 
tarixnavislik fanida qay darajada yoritilganligini aniqlash ham muhim 
ahamiyatga ega. Chunki, bo'lg'usi pedagoglar ushbu manbalar ustida 
mustaqil tadqiqot olib borishlari uchun ilmiy asos yaratiladi. Manbaning 
o'rganilish tarixi maxsus tarixnavislik yordamchi fanida tadqiq etilsa-da. 
manbashunoslikda ham uning to'g'risida ixcham ma’lumot berish zarur 
deb o'ylaymiz.
Bunda, asosan manbaning qo'lyozmalari qay darajada o'rganilgani,
24

---

a sa m in g asl 
matni, zamonaviy matbaa usulida - faksimile, litografik va 
te rm a ta rz d a
chop etilganmi, noshir ya’ni nashrga tayyorlovchi nomi, 
n a sh rg a y o zilg a n
so'zboshi, ilova qilingan izohlar va ko'rsatkichlar 
m avjudligini 
qayd etish maqsadga muvofiqdir.
M a n b a n in g
o'rganilishi, tarixnavisligi oxirida asardagi m a’lumotlar 
q a n d a y
maxsus tadqiqotlarda, darslik va qo'llanm alarda yoritilganligi 
b ayon 
etiladi.
Bir akademik soat davomida talabalarga yozma manbalar to'g'risidagi 
yuqoridagi m a’lumotlarni berish kifoya, deb o'ylaymiz. Chunki, bu 
m a’lumotlarga qo'shim cha tarzda dars rejasi, kamida 10 ta, asosiy 
tu sh u n c h a la r, eng k o 'p i bilan 15 ta a ta m a la r, m anba b o 'y ic h a
foydalanilgan asosiy (5ta) va qo'shim cha (lOtagacha) maxsus adabiyotlar 
ro'yxati talabalarga tavsiya etiladi. Yana dars jarayonida ko'rgazmali qurol 
sifatida asar qo'lyozmasi, nashrlari va boshqa materiallardan, zamonaviy 
texnik vositalardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Dars oxirida o'tilgan darsni mustahkamlash uchun savollar tavsiya 
etilishi kerak.