A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
1. Manbashunoslikning maqsadi nimadan iborat?
2. Manbashunoslikning vazifalari nimadan iborat?
3. Qanday manbalarini bilasiz?
2 - M A V Z U . M A N B A S H U N O S L I K N I N G  
Y O ‘N A L I S H L A R I
Darsning mazmuni: Ushbu darsda talabalarga amaliy va nazariy 
manbashunoslik, yozma manbalami qidirib topish, tavsifga olish va tadqiq 
qilish tushuntiriladi.
Rcja:
2.1. Manbashunoslik yo'nalishlarining asosiy maqsad va vazifalari.
2.2. Nazariy manbashunoslik (yo'nalishi).
2.3. M anbalami turkumlash.
2.4. Arxeografiya.Tarixiy manbalami aniqlash, tanlash va tahlil etish.
2.5. Amaliy manbashunoslik (yo'nalishi).
2.6. M anbalami ichki belgilariga qarab tahlil etish.
Asosiy tushunchalar: qog'oz, qog'ozrez, ohorlash, muhrlash, mistar, 
mistar bog‘lash, o'lcham, varaqlar soni, jild, muqova, sahhof, mujallid,
* Ushbu mavzuni yoritishda B. A hm edovning «O 'zbekiston tarixi m anbalari* (2001) asariga 
tayanildi. 7— 13-betlar.
10

---

jadval, 
ja d v a lk a s h , 
vassoljuzv, paygir, naqqosh, muzahhib, shams naqshi, 
sa rla vh a , la v h a , 
zarvaraq, unvon, lola naqshi, turunj naqshi, lachak, girih, 
islimiy naqsh, abri bahor, rassom, musavvir.
2 .1 . M anbasbunoslikning y o ‘nalishlari asosiy maqsad va
vazifalari
Manbashunoslik fani asosan ikki yo'nalishga ega bo'lib, u nazariy 
manbashunoslik va amaliy manbashunoslikdan iboratdir. Biz quyida 
nazariy manbashunoslik xususiyatlarini bayon etamiz.
2 .2 . N azariy manbashunoslik (yo'nalish i)
Nazariy manbashunoslik yo'nalishi amaliy manbashunoslik tajribasini 
umumlashtiradi, yozma manbalaming vujudga kelishi va ulaming real 
tarixiy sharoitni o ‘zida aks ettirish qonuniyatlari, manbalami izlab topish, 
turkumlash, tavsifga olish, tartibga solish asoslarini ishlab chiqadi va 
ulami ilmiy muomalaga kiritishning, amaliy o'rganishning eng maqsadga 
muvofiq asosiy usul va yo'llarini aniqlaydi va amaliyotga tavsiya etadi.