А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

ТАРҚАЛИШ ДИАГРАММАСИ
Усулнинг мақсади. У ишлаб чиқаришда ва маҳсулот ҳаёт 
айланишининг турли босқичларида сифат кўрсаткичлари ва ишлаб 
чиқаришнинг асосий омиллари ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш 
учун ишлатилади. 
1979 йилда Япония олимлар ва муҳандислар иттифоқи сифатни 
назорат қилишнинг етти усули бўйича тарқалиш жадвалини 
киритди. 
Усулнинг мақсади. Боғлиқлик мавжудлигини аниқлаш ва 
жараённинг икки хил параметрлари ўртасидаги муносабатлар 
характерини аниқлаш. 
Усулнинг моҳияти. Тарқатиш диаграммаси мос келадиган 
ўзгарувчилар жуфтлари ўртасидаги муносабатларнинг турини ва 
яқинлигини аниқлаш имконини берадиган воситадир. Бу иккита 
ўзгарувчига қуйидагиларни киритиш мумкин: 
• сифат характеристикаси ва унга таъсир этувчи омил; 
• икки турли сифат тавсифи; 
• битта сифат хусусиятига таъсир этувчи иккита омил. 
НАЗОРАТ КАРТЛАРИ 
Усулнинг мақсади. Улар жараённинг ҳолатини ўз вақтида 
кузатиб бориш ва назоратдан чиқиб кетишидан олдин жараёнга 
таъсир қилиш зарур бўлган жойда ишлатилади. Бошқарув 
жадваллари сифатни статистик назорат қилишнинг асосий 
воситаларидан биридир. 1979 йилда Япония олимлар ва муҳандислар 
иттифоқи назорат рўйхатларини сифатни назорат қилишнинг етти 
усулига киритган. 
СТРА ТИФИКАЦИЯ 
Усулнинг мақсади. Стратификация - танланган табақаланиш 
омилига қараб олинган маълумотларни алоҳида гуруҳларга 
(қатламларга) бўлиш. 
ИСИКАВЛАР ДИАГРАММАСИ 
Исикавлар диаграммаси (муқобил номлар: сабаблар 
диаграммаси, Исикавлар диаграммаси, арча дарахти диаграммаси, 
балиқ склети диаграммаси, 5М) - бу жараённинг далланишини 

---

89 
(тафсилотини) таҳлил қилиш усули. Адабиётда Исикавлар
диаграммаси ва "балиқ скелети" номи билан машҳур (чунки 
тугалланган диаграмма балиқ скелетига ўхшайди).