A. K. Sabirov

Y U qorida yoru g’likning parallel dastalarini difraksion panjaraga tik tushgandagi 
xol bilan tanishgan edik. Xuddi shunda difraksion panjaraga nurlam ing noldan farqli 
b o ’lgan biror burchak ostida tushishini k o ’rib o ’tam iz. 
Y O rug’likning parallel 
dastasi difraksion panjaraga 
в  burchak ostida tushayotgan b o ’Isin deb faraz 
qilaylik. M a’lumki q o ’shni tirqishlam ing ekvivalent nuqtalaridan kelayotgan 
nurlarning y o ’l farqlari to ’lqin uzunligining butun sonlarga teng b o ’lganda 
m aksim um lar kuzatiladi.
A = 
M B - AF = ci sinO - dsin
bu yerda d panjara doim iysi,
-m -nchi m aksimum xolatini aniqlab beruvchi 
difraksiya burchagi; m = 0 ,1 ,2 ,3 ,.... D » X b o ’lganda difraksiya burchaklari kichik, 
y a ’ni q>m я в . SHunda m aksim um lik sharti
d(e-
= m l
yoru g’lik tik tushgandagi m aksim um lik sharti: 
dsm(pm
= m l
D ifraksion panjaraning ajrata olish qobiliyati
Ял
R = - 
—
= 
nN 
=> 
m N
; 
N - difraksion panjaradagi shtrixlar soni.
Л ~ K
D ifraksion panjaraga nurlar normal tushganda kuzatiladigan Fraungofer 
difraksiyasida intensivlikning bosh maksimumlari hosil b o ’lishi sharti: 
dsin^ = ±  
m Л , 
bu yerda 
d-panjara doim iysi, 
m -bosh m aksimum nomeri,
 -difraksiya 
burchagi.
D ifraksion panjaraning burchagi dispersiyasi:
Pj _
8
m 
T 
SX 
dcoscp
51

---