A. K. Sabirov
M U ST A Q IL E C H ISH U CH UN M A SA LA LA R
Download 0.62 Mb. Pdf ko'rish
|
Optika masalalar Sabirov
M U ST A Q IL E C H ISH U CH UN M A SA LA LA R
1. E r yuzidan h balandlikda y o ru g ’lik m anbai osilib turibdi. Y O ritilib turgan yuzaning m arkazidagi yoritilganlikdan 3,83 m uzoqlikdagi yoritilganlik ikki m arta kichik b o ’lishi uchun h balandlikning q a n c h ag a te n g b o ’lishini aniqlang? 2. Y onm a-yon q o ’yilgan 2 ta sham ekranni yoritadi. Sham lardan ekrangacha b o ’lgan m asofa 1 m. B itta sham o ’chirildi. Bu paytda yoritilganlik o ’zgarm asligi uchun sham ni ekranga q ancha m asofaga chqinlashtirish kerak? 3. M anbadan 3 m m asofadagi 30 sm 2 yuzaga tushayotgan y o ru g ’lik oqim ini toping. M anbaning y o ru g ’lik kuchi 400 kandela. 4. 25 m 2 yuzaga ega kvadrat shaklidagi xona shiftining m arkazida lam pa osilib turibdi. L am pani nuqtaviy y o ru g ’lik m anbai deb xisoblab, xona burchaklarida yoritilganlik eng k atta b o ’lishi uchun lam paning xona polining yuzasidan qanday balandlikda osilib turishi kerakligini toping? 5. 5 m balandlikda osilgan lam pa y er yuzasini yoritayapti. Y U zaning m arkazidan qanday m asofada yoritilganlik, m arkazdagiga nisbatan ikki m arta kichik b o ’ladi?. 6. N orm al tushayotgan Q uyosh nuridan xosil b o ’layotgan yer sirtining yoritilganligi topilsin. Q uyosh ravshanligi 1 ,2 109 kd/m 2. yerdan quyoshgacha b o ’lgan m asofa 150 m illion km. Q uyosh radiusi 700000 km. 7. Y O rug’lik kuchi 200 kd b o ’lgan lam pa xona shipiga osilgan. Xamm a devorlarga va polga tushuvchi yorug’lik oqimini aniqlang. 8. Agar 12 m balandlikka ega b o ’lgan m achtadagi manba m achta asosidan 16 m m asofada 31k yoritilganlik xosil qilsa, m anbaning to ’la yorug’lik oqimi qanday b o ’ladi? 9. Y O rug’lik kuchi 1000 kd b o ’lgan lam pa yerdan 8 m balandlikka osilgan. Y O ritilganlik Ilk dan kam b o ’lm agan chegaradagi m aydon yuzini aniqlang. 10. Y O rug’lik kuchi 400 kd b o ’lgan lam pa yerdan 5 m balandlikda joylashgan. Y O ritilganlik ye= 0,25 lk dan ye=2 lk gacha o ’zgaradigan m aydon yuzini aniqlang. 11. K onus b o ’ylab F = 7 6 lm yorug’lik oqimi j o ’natadigan nuqtaviy yo ru g ’lik m anbai aylanm a konusning uchida turibdi. M anbaning yorug’lik kuchi 120 kd. Fazovny burchak aniqlansin. 12. yerdan 3 m balandlikda va devordan 4 m m asofada yoruglik kuchi 100 kd b o ’lgan lam pa osilib turibdi. D evorning va gorizontal sirtining ular kesishgan chizikdagi ye yoritilganliklari aniklansin. 13. Balandligi h — 8 m b o ’lgan sim yogochga yorug’lik kuchi 1 = 1 kkd b o ’lgan lampa osilgan. Lam pani nuqtaviy yorug’lik manbai sifatida qabul qilib, sim yogoch asosidan qanday m asofada, yer sirtidagi yoritilganlik ye= 1 lk b o ’lishi aniqlansin. 14. D oiraviy m aydoncha ustida lam pa osilib turibdi. M aydonchaning o ’rtasndagi yoritilganlik ye = 40 lk, chekkasidagi yoritilganlik yei = 5 lk. N ur m aydoncha chekkasiga ianday burchak ostida tushm oida? 15. Radiusi R = 80 sm bolgan doiraviy stol markazining ustida 60 sm balandlikda yorug’lik kuchi 100 kd b o ’lgan lam pa osilib turibdi. Q uyidagilar aniqlansin: 1) stol m arkazidagi yoritilganlik yera 2) stol chekkasidagi yoritilganlik yeCh 3) stolga tushayotgan yoruglik okimi F ; 4) stolning o ’rtacha yoritilganligi ye0-r . 16. Stol chekkasidagi yoritilganlik maksim al b o ’lishi uchun lampani radiusi r = 1 m b o ’lgan doiraviy stol m arkazidan qanday h balandlikka osish m um kin? 9 17. O p p o k c h o ’g ’ b o ’lg u n c h aq iz d irilg a n m etallto lan in g uzunligi 30 sm, diametri 0 ,2 mm. T olaning unga tik y o ’nalishdagi y o ru g ’lik kuchi 2 4 kd. Tolaning ravshanligi aniklansin. 18. Y O rug’lik tarqatuvchi kubning ravshanligi xam m a y o ’nalishlarda bir xil v a 5 kd /m 2 g a te n g . K ubning qirrasi a = 20 sm. Qaysi y o ’nalishda kub yo ru g ’lik kuchi 1 m aksim al b o ’ladi. K ubning m aksim al y o ru g ’lik kuchi aniklansin. 19. X ira shishali chirok diam etri 20 sm b o ’lgan shar shakliga ega. CH iroqning yo ru g ’lik kuchi 80 kd. CH iroqning to ’la y o ru g ’lik oqim i F , yorqinligi M va ravshanligi aniqlansin. 20. Z enit yaqinidagi Q uyosh gorizontal sirtda 0,1 M lk yoritilganlik xosil qiladi. Q uyoshsing diam etri 3 2 ° burchak ostida k o ’rinadi. Q uyoshning k o ’zga k o ’rinadigan ravshanligi aniqlansin. 21. B alandligi 6,0 m bulgan stolbaga 500 kd y o ru g ’lik kuchiga ega b o ’lgai lam pa osilgan. Stolbadan qanday m asofada yer sirtining yoritilganligi ye = 3,0 lk b o ’Iadp? 22. D um alok stol chetlarida eng katta yoritilganlik olish uchun lam pani stol m arkazidan qanday balandlikka m axkam lash kerak. 23. X ira shishadan yasalgan stol lam pasi 20 sm diam etrln shar shakliga ega. M anbaning yoruglik kuchi 6 kd. T o ’la y o ru g ’lik oqim ini v a lam pannng yorituvchanligpni aniqlang. 24. 10 sm radiusli shar shakliga eg a b o ’lgan lam pa stoldan 0 , 5 m m asofada turibdi . L am paning yorituvchanligi 4,0 • 103 lk. B evosita lam pa tagidagi yoritilganlik qanday? 25. Q ora m ato bilan qoplangan sirtning yoritilganligi ye — 120 lk. Barcha y o ’nalishlardagi yorituvchanlik bir xil va R = 6,0 lk g a teng. M atoning yutish koeffitsiyentini aniqlang. 26. M in sk d a y e r sirtining 22 dekabrdagi yoritilganligi 22 iyundagi yoritilganligidan n echa m a rta kichik b o ’ladi. Q uyoshning balandligi 22 iyunda 59°37', 22 d ekabrda esa 12°43‘. 10 27. A gar izotrop nuqtaviy yorug’lik manbai o ’zidan 2 m m asofada yoritilganlik xosil qilgan b o ’lsa, m anba tarqatayotgan to ’la yorug’lik oqimini toping. 28. Y ig ’uvchi linza buyum ning tabiiy kattaligidagi tasvirini beradi. Agar linza va buyum ni siljitish y o ’li bilan tasvir yuzasi 9 marta kattalashtirilsa, buyum tasvirining yoritilganligi necha m arta kam ayadi. 11 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling