A. N. Sam adov I f. n., dotsent

In n o v a t s i y a l a r b o z o r i d a b r e n d s h a k l la n t i r is li n i n g  
a l o h i d a b o s q i c h l a r i n i b a j a r i s h usu llari
5 . 1
/ i / i A ' i / /
B re n d  
s h a k l la n t i r is h b o s q i c h i
U s u l l a r
V o sit a la r
Brendning biznes g ‘oyasi- 
ni shakllantirish
« M ahsulotning noyob xususi- 
yatlari» usuli, tovar muhiti va 
y o ndosh sohalar tahlili
A dabiyot
manbalari
Bozor va raqobatchilar tah­
lili
A nketa s o ‘rovi o ‘tkazish, ix- 
tisoslashgan kom paniy alarga 
tadqiq ot buyurtm a qilish
Anketa, kom pyuter
Sifatli tovar yoki xizmat 
y a r a t i s h
ISO sifat tizimini jo riy qilish, 
x o m a sh y o (butlovchi qismlar) 
sifatini nazorat qilish
ISO 9002 sifat 
tizimi standartlari
Tovarni identifikatsiya qi­
lish va individuallashtirish
Ekspertl arnin g ijodiy ishlan- 
malari, ixtisoslashgan agent- 
lik lar
K o m p y u te r
dasturlari
B o ‘lg ‘usi brend hududida 
sotuv hajmini oshirish
Vakolatxonalar ochish, m a h­
sulot sotish ta rm o g ‘ini ke- 
n g a y t i r i s h
Buyruqlar, Internet, 
m a ’lum otnom alar
Iste’molchi tomon reklama 
kommunikats iyalari
«N uqtali» marketing, OAV- 
da rekla m a joylashtirish, PR, 
t a q d i m o t l a r
Kompyuter, rekla­
ma agentliklari
Korxonada brend mafku- 
rasi muhim ligini shakllan­
tirish
Jam oa y i g ‘ilishlari, s o ‘rovlar, 
qatnashchilarni mukofotlash
Buyruqlar, anke- 
talar, k om pyute r
K o ‘pchilikning 
moyilligi 
va sodiqligiga erishish
Iste’molchi bilan ikki tomon- 
lama suhbat
Kechiktirilgan 
qaytuvchan aloqa
Iste’molchin in g 
brend 
qim m atiga 
ishonishi 
va 
uni o ' z qadriyatlariga teng- 
l a s h t i r i s h i
OAV vositasida brend qim- 
matlarini ta rg 'ib qilish
Kompyuter, rekla­
m a agentliklari
Brendni kelgusida boshqa­
rish
Brendni kengaytirish, c h o ‘- 
zish, rebrending, qayta j o y ­
l a s h tir is h
M arketing m a 'l u - 
motlari, k o m pyute r
N om ni idrok qilish tahlili, odatda, kom paniyaning butun hayotiy­
lik davri davom ida am alga oshiriladi. A gar brend nom i zaruriy ta-
79

---

lablarga javob bermay qoladigan bo‘lsa, unga tuzatish kiritiladi yoki 
toMiq o ‘zgartiriladi. V aqt o'tishi bilan kom paniyaning o ‘zi, uning 
maqsadlari, iste’m olchilari, vositachilari o'zgaradi. Bu o ‘zgarishlar 
tezligi yil sayin o ‘sib bormoqda. Bu o'zgarishlarni samarali boshqa- 
rish uchun m enejerlar bozor pozitsiyalarini kuchaytirish vositalari 
qatoriga rebrendingni q o ‘shishlari lozim. Har qanday m ahsulot vaqt 
o ‘tishi bilan m a’naviy eskiradi, shu sababli mavjud brendni vaq- 
ti-vaqti bilan m odernizatsiya qilish zarur. M avjud brendning sifat 
o ‘zgarishlari «rebrending» nom ini olgan.
R e b ren d in g -
bu iste’m olchilar ongida ro ‘y berishi lozim b o ‘lgan 
o ‘zgarishlar, brend qiyofasini (brend nomi, logotipi, ram zlari, kom- 
paniya transporti yoki tovarlaridagi rang va h.k.) o ‘zgartirishdir. 
Kerakli m unosabat brend vektoridan o ‘rin olgan m otivatsiyalovchi 
qim m at ta’siri ostida shakllanishi tufayli ushbu markaning m aqsadli 
doirasi m otivlarini alm ashtirish, ehtimol, brendni boshqa m aqsadli 
doiraga k o ‘chirish haqida o 'y lab ko'rish inaqsadga muvofiq b o ia d i.
Brend-m enejm entning tarkibiy qismlaridan biri sifatida rebren­
ding hozirgi paytda brending va strategik m arketing b o ‘yicha mu- 
taxassislar qurollari qatoridan muhim o ‘rin egallagan. Q o‘shib olish 
va birlashtirish, faoliyat sohalarini kengaytirish, yangi bozorlarga 
chiqish - bularning barchasi, qoidaga k o :ra, kom paniyalarni eski 
brendlardan voz keyish va yangi brendlar yaratishga m ajbur qiladi.