A. N. Sam adov I f. n., dotsent

---

N i l . . I . I

---

0 ‘Z B E K I S T 0 N R E S P U B L IK A S I 
O L IY VA O R T A M A X S U S T A ’L IM V A Z IR L IG I
SH.J. Ergashxo‘jayeva
INNOVATSION 
MARKETING
O ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o ‘rta maxsus ta ’lint vazirligi tomonidan 
5230400 - «Marketing (tovarlar va xizmatlar)» yo ‘nalishida tahsil 
olayotgan talabalar uchun darslik sifatida tavsiya etilgan
C lto ‘lport n o m id a g i n a s h riy o t-m a tb a a ijo d iy u y i 
T o sh k e n t-2 0 1 4

---

U O ‘K: 339.138.001.76 (075) 
KBK. 65.290-2 
E-74
Taqrizchilar:
D.X. S u yu n o v— i.f.d., professor; 
A.N. Sam adov - i.f.n., dotsent.
E -74 E r g a sh x o ‘ja y e v a , Sh.
Innovatsion m arketing / Sh. E rgashxo‘jayeva. - 0 ‘zbekiston 
R espublikasi Oliy va o ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi. — T.: C h o ‘lpon 
nom idagi N M IU , 2014. - 176 b.
ISB N : 9 7 8 -9 9 4 3 -0 5 -6 9 5 -4
Ushbu darslikda innovatsion marketingning mohiyati va mazmuni 
bo‘yicha umumlashtirilgan yangi ilmiy-nazariy bilimlar, uslubiy tavsiya- 
lar, innovatsion marketingning o ‘ziga xos xususiyatlari, asosiy rivojlanish 
bosqichlari, shakllari, turlari hamda uni korxonalar faoliyatiga tatbiq etish 
yo‘llari va usullari, innovatsion marketingni rivojlantirishning konseptual 
y o ‘nalishlari aks ettirilgan.
Darslik 5230400 - «M arketing (tovarlar va xizmatlar)» ta ’lim y o ‘na- 
lishi bo'yicha tahsil olayotgan bakalavr va magistratura bosqichi tala- 
balari, shuninsidek, marketing sohasiga qiziquvchi keng kitobxonlar uchun
© Sh. E rg a sh x o 'ja y c v a , 2014 
© C h o 'lp o n nom idagi N M IU , 2014
U O ‘K: 339.138.001.76 (075) 
K BK : 65.290-2
ISBN: 978-9943-05-695-4

---

K I R I S H
M am lakatim izda am alga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar ja- 
rayoni x o ‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini sezilarli darajada 
o ‘zgartirishni, ular faoliyatini bozor talablariga m oslashtirishni talab 
qilm oqda.
B ozor raqobati sharoitida ishlab chiqarish va xizm at k o ‘rsatish 
sohalarining sam arali rivojlanishini ta ’m inlovchi innovatsion faoli- 
yatni boshqarishga alohida e ’tibor qaratishni talab qilm oqda.
Innovatsion faoliyat bozor m unosabatlari sharoitida tadbirkorlik- 
ning ilg ‘or shakli b o 'lib hisoblanadi. B ozor iqtisodiyoti fan-texnika 
taraqqiyoti uchun real im koniyatlar yaratadi.
M am lakatim izda iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish- 
ning m uhim om ili b o ‘lgan innovatsiyalarga ustuvor y o ‘nalish sifa- 
tida e ’tibor qaratilm oqda. Raqobatbardosh iqtisodiyotni shakllan- 
tirm asdan turib, raqobatbardosh m am lakatni barpo etish, tarm oqni. 
tovarni yaratish birm uncha m ushkuldir. Bu xususda m am lakatim iz 
Prezidenti ta ’kidlaganlaridek, «... raqobatdoshlikka erishish va dun- 
yo bozorlariga chiqish, birinchi navbatda, iqtisodiyotni izchil is- 
loh etish, tarkibiy jihatdan o ‘zgartirish va diversifikatsiya qilishni 
chuqurlashtirish, yuqori texnologiyalarga asoslangan yangi korxona 
va ishlab chiqarish tarm oqlarining jad al rivojlanishini ta’m inlash, 
faoliyat k o ‘rsatayotgan quvvatlarni m odernizatsiya qilish va texnik 
yangilash jarayonlarini tezlashtirish hisobidan am alga oshirilishi 
m um kin»'. B ulardan kelib chiqqan holda, dunyo bozorlariga clii- 
qishda innovatsion m arketing texnologiyalaridan sam arali foydala- 
nish talab etiladi.
1 Karim ov L A . 2012-yil Vatanimiz taraqqiyotini yangi bosqichga ko'taradigun yil 
boMadi. - T.: 0 ‘zbekiston. 2012. - 36-b.
3

---

H o /o r sh n ro ilid a in n o v a tsio n fa o liy a tn in g tu b d a n fa rq q ilu v c h i 
tn m o n i bn ish lab c h iq a ru v c h ila r e h tiy o jla rig a e m a s , b a lk i is te ’m o l- 
cliiI;ir c h tiy o jla rig a y o ‘n a ltirilg a n lig i h is o b la n a d i.
Umutniy holda, ijtimoiy y o ‘naltirilgan bozorni - maqsadi jam i- 
yalning chtiyojlarini maksimal darajada qondirish b o ‘lgan ishlab 
ehiqaruvchi va iste’m olchining o ;zaro m unosabatlariga asoslangan 
ijtimoiy mahsulotni sotish tizim i sifatida qarash mumkin.
Iqtisodiy jihatdan rivojlangan m am lakatlarda yangi m ahsulotlar 
va texnologiyalarni ishlab chiqarish bitta (yoki bir necha) firm alar 
m iqyosida jam langandir. Innovatsiyalarga y o ‘naltirilm agan kor- 
xonalarning yangi dinamik m uhitga kirishida, tabiiyki, m a’lum bir 
m ojarolar yuzaga keladi. U shbu m ojarolar yoki doim o tezkor tarzda 
real sharoitlarga moslashish, yoki kelgusi o ‘zgarishlarni prognoz- 
lashtirish im konini beruvchi o ‘ziga xos boshqarish m exanizm larini 
shakllantirish va ularga m uqobil b o ‘lgan harakat usullarini, y a ’ni in- 
novatsiyalarni boshqarish m exanizm larini ishlab chiqish zaruriyatini 
keltirib chiqaradi.
M arketing korxonalarga iste’m olchilar ehtiyojlarini oldindan 
k o ‘ra bilish va iste’m olchilar ehtiyojlarini qondirish im konini be- 
radi. Y urtboshim iz ta ’kidlaganlaridek, «... biz m am lakatim izdagi 
ishlab chiqarish korxonalarini m odernizatsiya qilish va yangilash, 
zam onaviy innovatsiyalarga asoslangan va yuksak samarali tex­
nologiyalarni joriy etish b o 'y ich a o 'z oldim izga katta m aqsadlar 
q o ‘y g an m iz » '.
Y uqoridagilardan kelib chiqib aytish m um kinki, m ahsulot ishlab 
chiqaradigan korxonalarda innovatsion m arketing texnologiyalari- 
dan samarali foydalanish bu faqat korxonada ishni tashkil etish va 
uni boshqarish emas, balki tovarlar raqobatbardoshligini oshirishga 
keng im koniyatlar yaratadi.
1 Karim ov I. A. 2 0 14-yil yuqori o ‘sish su r’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud im- 
koniyatlarni safarbar etish, o ‘zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili 
boMadi. - T . : 0 ‘zbekiston, 2014.
4

---

Y angiliklarni jo riy etish iqtisodiy hayotdagi yanada m uhim ho- 
lat b o ‘lib borm oqda. H ozirgi tez o ‘zgaruvchan sharoitda korxonalar 
lexnik o ‘zgarishlar bilan bir qatorda, ilg ‘or b o ‘lishlari va yangiliklar­
ni m uvaffaqiyatli tatbiq etishlari zarur.
Y angiliklarni joriy etish ularning dastlabki baholanishiga asosla- 
nishi lozim . Bunday baholashning uslubiy asosini yaratish uchun, 
birinchi navbatda, jam i innovatsion jarayon ga ta ’sir etuvchi va nati- 
jada u yoki bu innovatsiyalarning sam aradorligini belgilab beruvchi 
om illarning m ajm uasini aniqlash lozim.
U shbu darslikda innovatsion m arketingning m ohiyati va m azm u- 
ni b o ‘yicha um um lashtirilgan yangi ilm iy-nazariy bilim lar, uslubiy 
tavsiyalar, innovatsion m arketingning o ‘ziga xos xususiyatlari, aso- 
siy rivojlanish bosqichlari, shakllari, turlari ham da ularni korxonalar 
faoliyatiga tatbiq etish y o ‘llari va usullari, innovatsion m arketingni 
rivojlantirishning konseptual y o ‘nalishlari aks ettirilgan.

---

I B O B