A. N. Sam adov I f. n., dotsent

I n t e r n e t or q a li ta q d i m etilu v ch i 
m o l iy a v i y x iz m a t l a r n i n g o ‘z a r o b o g ‘liqiigi.
Internetda m oliyaviy xizmatlar. Internet orqali k o ‘rsatiluvchi 
xizm atlar orasida moliyaviy xizm atlar eng rivojlangan b o ‘lib, ular, 
asosan, quyidagi faoliyat turlari hisoblanadi (6.4-rasm):
- Internet orqali bank xizm atlarini taqdim etish;
- Internet orqali valuta va fond bozorlarida ishlash b o ‘yicha x iz­
m atlar taqdim etish;
- Internet sug‘urta - sug‘urtalash xizm atlarini Internet orqali 
taqdim etish.
M oliyaviy xizm atlar to ‘laqonli tizim ining birinchi darajali ele- 
m enti bank xizm atlari doirasi hisoblanadi. U moliyaviy m uno- 
sabatlarning barcha qatnashchilari tom onidan nazorat qilish va 
hisob-kitob o ‘tkazishni ta ’m inlashga im kon beradi. Bugungi kun­
da «bank-m ijoz» tizim idan m oliyaviy vositalam i Internet orqali 
boshqarishga o ‘tishga tayyor turgan korporativ foydalanuvchilar 
uchun yaqqol afzalliklardan tashqari tizim xususiy foydalanuvchilar 
so ‘rovlarini ham qondirishi lozim. Internet orqali bank xizm atlari 
k o ‘rsatish tizim ini o ‘m atgan bankda yagona hisob raqam i ochgach, 
foydalanuvchi o'tirg an joyida kom pyuter orqali Internet xizm atlari 
va uyali aloqa ta ’m inotchilari bilan hisob-kitob qilishi, kom m unal 
xizm atlar uchun to io v la rn i am alga oshirishi, virtual d o ‘konda m ah­
sulotlar xarid qila olishi zarur.
Tarm oqdagi m oliyaviy xizm atlar tizim ining ikkinchi elem enti 
valuta va fond bozorlarida ishlash b o ‘yicha xizm atlar taqdim etish-
100

---

dir. U barcha xohlovchilarga investitsiya kom paniyalari va banklar 
bilan bir qatorda turib birja m aydonchalarida savdoda ishtirok etish- 
ga im kon beradi. Valuta va fond bozorlarida chayqovchilik ope- 
ratsiyalarining yuqori darom adliligi butun dunyo bo ‘ylab k o ‘plab 
kishilarni o ‘ziga ja lb etadi v a uni Internetda eng tez rivojlanayotgan 
sohalardan biriga aylantiradi.
Va, nihoyat, uchinchi elem ent internet sug‘urta hisoblanadi. Bu 
turdagi xizm atlar m ijozga su g ‘urta xizm atlari klassik to ‘plam i, shu­
ningdek, barcha to ‘lovlar Internet orqali am alga oshiriluvi sug ‘urta 
xizm atlarini taqdim etadi.
Endi Internet orqali k o ‘rsatiluvchi m oliyaviy xizm atlar bozori- 
ning um um iy holati va xususiyatlarini batafsilroq k o ‘rib chiqam iz.