A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

2-rasm. Tirnoq andazalari va ko’p chizg’ichli xatkash: a-dastabet 
andazasi; b-to’g’ri tirnoq andazasi; v-qaldirg’och quyruq 
andazasi; g- ko’p chizg’ichli xatkash. 

---

99 
3-rasm. Bir tirnoqli va ko’p tirnoqli maxfiy va yarim maxfiy 
birikmalar: a, g - maxfiy, b, v - yarim maxfiy. 
Buning uchun birikmaning chokiga ham «bet» dan, ham orqadan 
arra qo’yiladi (arralanadi). Birikma hosil qilishni bir necha bor mashq 
qilinadi. Ikki tirnoqli birikmalarda har bir tirnoqning qalinligi brusok 
qalinligining (
5
1
) qismiga teng qilib chiqariladi, quloqlar unga moslab 
ochiladi. Ikki tirnoqli birikmalar hosil qilishda birinchi navbatda 
tirnoqlar chiqariladi. So’ng tirnoqlarga moslab quloq o’rinlari 
rejalanadi. Ko’p tirnoqli birikmalarda ham oldin tirnoqlar chiqarilib, 
so’ngra ular asosida kuloq o’rinlari rejalanadi.Ikki tirnoqli va ko’p 
tirnoqli birikmalarda ikki cho’pli xatkashlar yordamida rejalash 
mumkin emas. Ular uchun maxsus ko’p chizg’ichli xatkashlar 
tayyorlanadi yoki andazalardan foydalaniladi. Bir tirnoqli maxfiy yoki 
yarim maxfiy birikmalarda quloq o’rnida uya yoki teshik ochiladi. 
Buning natijasida tirnoq butunlay ko’rinmaydi yoki tirnoqning uch 
qismigina ko’rinadi. Shunga ko’ra maxfiy tirnoqli birikmalarda uya 
(brusokning eniga qarab) brusok enining (
3
2
) yoki (
4
3
) qismigacha 
o’yilib, tirnoqning uzunligi unga moslab chiqariladi. Tirnoqli 
birikmalar barcha vaqt yelimlab biriktiriladi. Ayrim hollarda 
birikmaning puxtaligini oshirish uchun unga yog’och mix qoqiladi 

---

100 
yoki uning sifatiga qarab ichki yoki tashqi tomonidan po’lat 
burchaklik yoki fanerdan tayyorlangan uchburchaklik mixlanadi.