A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi

1.18-rasm. Qatlamli alyumosilikatlar to’siqlari. 
Kirib borish koeffitsiyenti P
c
quyidagiga teng:
1
2
c
m
f
m
P
P

 


Bu yerda 
m
P
- matritsani kirituvchanlik koeffitsiyenti, 
f

- 
to‘ldiruvchining hajmiy ulushi, 

- to‘ldiruvchi zarrani shakl 
koeffitsiyenti, 
-matritsa hajmiy ulushi. 
Bu holda talab etilgan samaraga erishish uchun to‘ldiruvchini 
ko‘p bo‘lmagan konsentratsiyasi zarur. 
1.12. Polimerli nanokompozitlarni olish usuli 
 
Nanozarrani yuqori sirt energiyasi va kichik o‘lchamlari 
odatdagi aralashtirish usullarini modefikatsiyalashni va turli 
cheklashlarni bosib o‘ta oladigan maxsus moslashtirilgan ishlan-
malarni talab etadi: 
– Eritmada aralashtirish nanonaychalarni samarali dezag-
regatsiyasini ta‘minlaydi. Lekin bu usulni erimaydigan polimerlar 
uchun qo‘llab bo‘lmaydi. 
– Erigan holatda aralashtirish samarasiz bo‘ladi. Chunki, 
nanozarralar agregatlarini buzib yuboradi, lekin katta masshtabli 
ishlab chiqarishda eng qo‘l keladigani hisoblanadi. 

---

53 
– In situ polimerlash qator hollarda talab etiladigan to‘ldiruv-
chi va matritsani kuchli o‘zaro ta‘sirini ta‘minlaydi. 
– Termoaktiv matritsadan foydalanish eritmada aralashtirish-
ga o‘xshash bo‘ladi. 
– Elektrli shakllantirish ip va tola olish imkonini beradi. 
Qator hollarda modifikatsiyalash va odatiy aralashtirish usul-
larini intensifikatsiyalash istalgan natijaga erishishni ta‘minlaydi. 
Masalan, o‘ta kritik (CO
2
) suyuqlikni ekstruderda ishlatilishi 
erigan suyuqlik yopishqoqligini pasaytiradi va to‘ldiruvchini 
samarali disperslaydi (1.19-rasm).