A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi

2.10–rasm. Interpolimer kompleks pardalarni quruq havoli holatida 
elastiklik modulini (E) 25
0
C haroratda o’zaro ta’sirlashuvchi komponentalar 
nisbatiga bog’lanishi. 
1 – KMS – MFSI 7 % triazinonli sikllar 
2 – KMS – MFSII 15 % triazinonli sikllar
Yuqoridagi o‘rganilgan sistemalar tuzilmasi o‘zgarishini IX 
chizmada ko‘rsatilgani kabi tasavvur etish mumkin.

---

84 
IX chizma 
+ - zanjirlararo tuz bog‘lari 
---- H – bog‘lar 
Amalda IPK pardalardan filtrlashga qarshi membranalar sifa-
tida suvli – bo‘kgan holatlarida foydalaniladi. Shuning uchun 
IPKdan tayyorlangan materiallar fizik – kimyoviy xossalarini 
muvozanatli – bo‘kgan holatda o‘rganish ham muhim sanaladi. 
Bu xossalar ko‘p darajada IPK tuzilmasi, undagi suv holati va 
miqdori bilan belgilanadi. 
IPK pardalar mexanik xossalarini suvda muvozanatli shish-
gan holatda, pH=6.0:7.00 qiymatlarda o‘zaro ta‘sirlashuvchi 
komponentalar nisbatlari o‘zgarishiga bog‘liqligini o‘rganish 
natijalari 2.10, 2.11–rasmlarda keltirilgan. 
Ko‘rinadiki, KMS ga ekvimol nisbatga qadar MFS kiritilishi 
bilan elastiklik moduli qiymati orta borib, maksimum orqali 
kamayishga o‘tadi. Ta‘kidlash kerakki, quruq havodagi, hamda 
muvozanatli – bo‘kgan holatlardagi ta‘sirlashuvchan komponen-
talar nisbatlariga elastiklik modulini bog‘lanishida umumiy qonu-
niyat kuzatiladi, lekin bu xarakteristikalarning son qiymatlari 
KMS uchun 
120 marta, IPK uchun 
60 marta kamayadi. 

---

85 
2.11 – rasm Interpolimer kompleks pardalarni suvli muhitda (pH = 6:7) 
muvozanatli – bo’kgan holatda va 25
0
 C haroratda dastlabki komponentalar