A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi
-rasm. Dielektrikda yo’qotishlar: a) o’lchov chizmasi, b) kompleks
Download 3.62 Mb. Pdf ko'rish
|
Polimer kompozitlar fizikasi-Umarov compressed
|
5.15-rasm. Dielektrikda yo’qotishlar: a) o’lchov chizmasi, b) kompleks
tekislikda kuchlanish va tokni munosabatlari Argan diagrammasi. 5.12. Dielektrik relaksatsiya jarayoni Debay tomonidan taklif etilgan dielektrik relaksatsiyani fundamental nazariyasi chastotaviy bog‘lanishlarni makroskopik qarab o‘tishdan kelib chiqadi va u ikkita asosiy shartlarga tayanadi; ya‘ni, muvozanat o‘rnatilishi vaqti eksponensial xarakterda bo‘ladi va superpozitsiya printsipini qo‘llash mumkin. Nazariya mohiyati kelgusida yoritiladi. Aytaylik t=0 vaqt momentida dielektrikka doimiy maydon qo‘yilsin. Dielektrik siljish D(t) vaqt davomida quyidagi qonun bo‘yicha o‘zgaradi: [ ] . Tenglamaning o‘ng tomonidagi birinchi had – , qo‘yilgan maydonga materialni oniy aks sadosi, yoki javobi. Ikkinchi had – , sekinlik bilan bo‘ladigan dipollar qutblanish jarayoniga javob beradi. funksiya bu jarayonni vaqtga bog‘liqligini ifodalaydi. Bu ta‘rifga ko‘ra 208 va Faraz qilaylik, qutblanishni muvozanatdagi qutblanishga intilish tezligi uning muvozanatdan chetlanishiga to‘g‘ri proporsional, ya‘ni [ ] . Bu yerda – vaqt o‘lchamidagi dielektrik relaksatsiya vaqti deb ataladigan xarakteristik doimiy. Elastik yopishqoqlik nazariyasiga o‘xshash dielektrik kechikish vaqti terminini qo‘llash lozim, chunki u qo‘yilgan maydon kuchlanishini sakrab o‘zgarishi oqibatida asta-sekin deformatsiya o‘zgarishiga daxldor (Qutbla- nish yoki elektr siljish). Bu mos kelmasliklarga qaramay umumiy holda qabul qilingan bu atama dielektrik relaksatsiya deyiladi. Yuqoridagi tenglamani integrallab quyidagini olamiz: , chunki Agar qutblanish, qo‘yilgan maydonga chiziqli bog‘lansa, kattaroq maydon vaqtning t=0 momentida elektr siljish- ning proporsional ortishini beradi: [ ] . Boltsmanning chiziqli sistemalar uchun superpozitsiya printsi-piga mos holda, agar vaqtning momentida maydon qandaydir kattalikka ortsa, unda to‘la siljish kelgusida larda quyidagi tenglamalar bilan aniqlanadi: [ ] [ ] ya‘ni, maydon ta‘siri davomiyligiga mos holdagi elektr siljishlar yig‘indisi bilan aniqlanadi. Umumiy holda vaqt momentiga 209 qadar maydon inkrmentlari ketma-ketligi uchun quyidagiga ega bo‘lamiz: ∑ [ ] Bundan uzluksiz o‘zgaruvchan maydon uchun ∫ . Bu yerda s – vaqt o‘zgaruvchisi, bu tenglama vaqtning momen- tida tashqi maydon oldingi tarixiga bog‘liq holda elektr siljishini ifodalaydi. Bo‘laklab integrallasak: ∫ Tenglamadan kelib chiqadiki, dielektrik aks sado deb ataluvchi funksiya bo‘lib, u ko‘rinishga ega. uchun bo‘yicha differensiallash quyida- gini beradi: *∫ + chunki *∫ + ∫ 210 bo‘lganidan oxirida materialni elektr siljishi uchun differensial tenglamani olamiz: Xususiy holda o‘zgaruvchan maydonning haqiqiy qismi ko‘rinishda va mos holdagi o‘zgaruvchan siljishi bo‘lganda tenglama yechimi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi Bu tenglamani Debayning dielektrik disperslanish tengla- masi deyiladi. Uni haqiqiy va mavhum qismlarga ajratib, quyida- gilarni olamiz: va larni logarifmik masshtabda tashqi elektr maydon chastotasiga bog‘lanishi 5.16-rasmda ko‘rsatilgan. Download 3.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|