qilishni tanlab, kapitalning real harakatida faqat m oddiy ishlab
chiqarish sohasi bilan chegaralanish kerak emas. Bundan tashqari,
kapitalning m illiy chegaralarni tan olm asligini ham e ’tirof etm oq
lozim . Chunki bunga faqat birja va bank sohalarining o ‘ziga xos
xususiyatlari em as, balki transm illiy kom p aniyalarn in g keng
rivojl.anishi ham o ‘z ta ’sirini ko'rsatadi.
Taqsimlash jarayonida m oliyaning roli va oT nini ko'rsatish
uchun JIM ning o ‘rniga Y alM dan foydalanish mumkin. Chunki
har ikki ko‘rsatkichlar o ‘zlarining afzalliklari va kamchiliklariga
ega. M asalan, Y alM tarkibiga m ahsulotni ishlab chiqarish uchun
zarur b o ‘lgan m oddiy xarajatlar kiritilmaydi. Bir vaqtning o'zida
esa, JIMning tarkibi noishlab chiqarish xizmatlarisiz bo'lib, ularning
salm o g ‘i yuqori darajada taraqqiy etgan jam iyatlarda jam iyat
harajatlarining 1/3 qism ini tashkil etadi. Biroq taqsim lashning
ko‘pqatlamli ekanligi inobatga olinsa, JIM ko‘rsatkichi yuqoridagi
maqsadlar uchun ayrim afzalliklarga egaligi m a’lum bo'ladi. Chunki
u takror ishlab chiqarishda m uhim soha b o ’lgan m oddiy ishlab
chiqarish sohasini o ‘zida to'liqroq aks ettiradi/
JIM quyidagi ikki asosiy qismdan iborat:
• m ahsulot ishlab chiqarishga sarflangan ishlab chiqarish
vositalarining qiymati (m ehnat qurollari va m ehnat predmetlari);
• m illiy daromad (ishchi kuchi va qo'shim cha m ahsulotning
qiymati).“7
IshlSfi chiqarishni tashkil etish uchun davlat subsidiyalaridan
yoki bank kreditidan foydalanish kerak. Ularning har ikkalasi ham
m oddiy ishlab chiqarish sohasidan chetda shakllanadi. JIM ning
qiym atidan sarflangan ishlab chiq arish v ositalarin i tiklash n i
Do'stlaringiz bilan baham: |
