A yuldashev

3 -§ . Soliq siyosatining chet el tajribasi
C het el tajribasi soliq siyosati to 'liq va to 'g 'r i am alga oshirilishi u ch u n
u ilm iy jih a td a n asoslangan bo'lishi kerakligini ko‘rsatadi.
21

---

Soliq m unosabatlari puxta o 'rganilib, u n d an ilm iy xulosalar ch iq a- 
rilishi lozim . Aks holda bunday siyosat m uvaffaqiyatga erishishi qiyin. Bu 
sohada O lm oniyadagi soliq siyosatini ishlab chiqish tajribasidan o'rgansa 
arziydi. U yerda h a r bir yangi soliqni jo riy etish d an a w a l uning loyi- 
hasini tayyorlash soliq sohasida ishlovchi olim larga 
5 -6 oy m uddatga 
topshirilar ekan. H am m a izlanuvchilarga ish natijasidan q a t’i n az ar m ual- 
liflik haqini a w a ld a n to ‘lab qo'yiladi. T ayyorlangan soliq loyihalarini k o ‘- 
rib chiqish va eng yaxshisini tanlab olish u c h u n 3—5 kishidan iborat 
ekspertlar ishlaydi. U lar soliq loyihasini tanlab olib parlam entga m uho- 
kam a va tasdiqlashga topshiradilar. Qaysi olim ning loyihasi parlam entga 
q o'yilsa o ‘sha olim uni bundestagda h am him oya qiladi. Bu soliq loyihasi 
shu olim ning nom i bilan q o n u n sifatida qabul qilinadi.
Ja h o n soliq siyosati tajribasida soliq solishning quyidagi yo'nalishlariga 
k atta e ’tib o r beriladi:
1. H a r xil m ulk shakllariga asoslangan korxona va tashkilotlam ing 
xo'jalik yuritishiga iqtisodiy m um kin darajada qulay sh aro it yaratish, ular- 
ning h a r to m o n la m a b o zo r m unosabatlariga kirib borishiga yordam lashish.
2. U m um davlat ijtim oiy zaruriy vazifalarini bajarish u ch u n davlat- 
ga za ru r b o 'lg an moliyaviy m an b alam i t a ’m inlab berish.
3. B ozor iqtisodiyoti sharoitida yangi ijtim oiy-iqtisodiy o m illam i tash ­
kil qilishda qatnashish, ishsizlam i ish bilan t a ’m inlash, iqtisodiy n o chor- 
larga yordam berish.
4. Aholi tu rm u sh darajasini zaruriy m e ’yorda saqlab turish im konini 
izlash va t a ’m inlash, soliqqa tortilm aydigan darom ad m inim um ini vaqti- 
vaqti bilan k o 'tarib turish. B unda «iste’m ol savatchasi» m a ’lum otlaridan 
foydalanish.
S oliqlardan kom pleks foydalanish xalq x o ‘jaligini tarm o q larin i qayta 
k o ‘rishga, x o'jaliklar va aholining tovar sotib olish qobiliyatini boshqarib 
turishga va pulni qadrsizlanish 
jarayonini (inflatsiya) jilovlab turishga 
im kon beradi. P ul qadrsizlanishiga qarshi ch o ra lar k o 'rish darom adlarga 
soliq progressiyasini oshirish bilan h am am alga oshiriladi.