A yuldashev
TAKRORLASH U C H U N SAVOLLAR
Download 3.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Yuldashev A. Soliq va soliqqa tortish
- Bu sahifa navigatsiya:
- SO LIQ LARNING IQ T ISO DIYO TN I BO SH Q ARISH DAG I ROLI VA SO L IQ IMTIYOZLARI l - § . T o‘g‘ri va egri soliqlar haqida tushuncha va ularni budjet
TAKRORLASH U C H U N SAVOLLAR
1. Soliq siyosati nim a? 2. Soliq siyosatining ch et el tajribasi? 3. Soliq siyosatini ishlab chiqishda davlatni roli nim adan iborat? 4. Hozirgi sharoitda soliq siyosatining asosiy yo'nalishlari nim adan iborat? 5. Soliq m exanzm i nim a? 6. B udjet-soliq siyosati yaxlitligi va moliyaviy tartibga solish nim adan iborat? 7. M oliya siyosati nim a? 29 I V bob. SO LIQ LARNING IQ T ISO DIYO TN I BO SH Q ARISH DAG I ROLI VA SO L IQ IMTIYOZLARI l - § . T o‘g‘ri va egri soliqlar haqida tushuncha va ularni budjet daromadlarini to ‘ldirishdagi roli D aviat budjeti daro m ad larid a to ‘g ‘ri va egri soliqlar nisbati deyarli bir xil, aham iyati esa h ar xil. T o 'g 'ri soliqlarda soliqlarning huquqiy va haqiqiy to'lovchisi to ‘g ‘- rid a n -to ‘g ‘ri m ahsulot ishlab chiqaruvchi, ishlar bajaruvchi va xizm atlar ko ‘rsatuvchi korxonaning o'zginasidir. Bu yerda soliq og'irligini boshqalar yelkasiga ortish holati bo'lm aydi. Bu soliqlar to ‘g ‘rid a n -to ‘g ‘ri m oddiy ishlab chiqarish va ko'rsatilgan xizm atlar rejasining sifat bo'yicha bajarili- shiga bog'liq. Agar respublikam izda m ahsulot ishlab chiqarish va uni so- tish oshib borsa ham da uning m oddiy va pul xarajatlari kam ayib borsa korxonalar va birlashm alar darom adlari oshib boradi. D arom adlam ing oshishi ham korxona va birlashm a va ham daviat byudjeti uchun zarur. D arom ad solig'i orqali daviat korxona va birlashm alarda m ahsulot ish lab chiqarish va sotish rejasining bajarilishidan, jam i xarajatlam ing rejali uslubi asosida am alga oshishidan va um u m an korxona moliyaviy ahvolidan xabardor b o ‘lib turadi. U lam in g m oliyaviy ahvoli yaxshi b o ‘lsa, byudjetga soliqlar k o ‘proq tushadi, aks hold a kam tushadi. Yoki m ol-m ulk solig‘ida korxona va tashkiiotlarda asosiy ishlab chiqarish fondlari qiym atiga qarab soliq hisoblanadi. Asosiy ishlab ch iqarish fondlari, y a ’ni stanoklar, m ashi- nalar, h ar xil m exanizm lar, asbob-uskunalam i oshiqcha ko'paytirib yubor- sa, korxona soliq k o ‘p to ‘laydi. O z fo n d lar ishlatib k o ‘proq m ahsulot ishlab chiqarish va sotishga erishsa, kam soliq to ia y d i D em ak, soliq bu yerda korxona ixtiyoridagi asosiy fondlardan unum li foydalanishga va ishlatil- m aydigan, keraksiz fo ndlam i sotib yuborishga undaydi. Y er solig'i esa korxona birlashm a va tashkilotlar ixtiyorida bo'lgan yerlardan sam arali foydalanishni ko'zlaydi. U m u m a n to ‘g ‘ri soliqlarning respublikam iz iqtisodiyotiga ju d a katta ijobiy t a ’siri m avjud. U lar respublikam iz korxona, tashkilot birlashm a- laridan m oddiy xarajatlam i, m o l-m u lk lam i, yerlam i transport vositalan va pul m anbalarini tejash va iqtisod qilishga undaydi. U lardan budjetga tush- gan soliqlar esa respublika ijtim oiy iqtisodiy m aqsadlariga yo'naltiriladi. 0 ‘z mablagM aridan m eh r-sh afq at, ekologiya va boshqa ijtim oiy m aq- sadlarga ishlatgan korxona, birlashm a va tashkilotlarga esa soliqlardan q ato r yengilliklar beriladi. D em ak, b unda soliqlarning ijtim oiy, insoniylik xarakterdaligi o ‘z ifodasini topadi. 30 Soliqlam ing ayniqsa kam chi xalq istc’moli m ollari yangi va raqobatga bardosh bera oladigan m ollar ishlab chiqarishni rag'batlantirish u chun ham aham iyati kattadir Egri soliqlam ing bozor iqtisodiyoti talablaridan, uning o 'tish davri qiy-inchiliklaridan kclib chiqqanligini aytib o 'tg a n cdik. Iqtisodiyotni rivojlanishi erkin b ozor m unosabatlariga asoslanadigan b o 'lsa, hokim iyat dem okratik y o 'ld an rivojlanadigan b o 'lsa, davlat bilan bozor m unosabatlari sharoitida ishlaydigan korxonalar, birlashm alar va tashkilotlar o'rtasidagi m unosabat faqat huquqiy m unosabat asosida b o 'li- shi taqozo etiladi. S hunday m unosabatlar soliqlar, shu jum ladan, egri soliqlar bilan ham am alga oshiriladi. A yniqsa b ozor iqtisodiyotiga o 'tish n in g dastlabki dnvrlnrida jam iyat u ch u n zarur bo'lgan moliyaviy m an b alam i faqat to 'g 'ri soliqlar orqali ta ’m inlash im koniyati yctarli b o 'lm a y qoladi. Shuning u chun to 'g 'ri soliqlardan tashqari egri soliqlardan ham foy- dalaniladi. Egri soliqlam ing ham yurtim iz iqtisodiyotida aham iyati kattadir Hi- Download 3.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling