Abdujalil razzaqov olamhaqida xususiy

C h ek lilik va ch ek sizlik haqida.
M odom iki gap O lam haqida, xususan uning tarkibiy qism lari 
boMmish bo rliq lar v a borliklar haqida ketar ekan, shu y erd a ularning 
ajralm as xususiyatlari sanalm ich cheklilik va ch ek sizlik  haqida zam onaviy 
ta ’lim otlardan olingan m a ’lum otlarni o ‘zgarishsiz keltirishni o 'rin li deb 
hisobladik. U sb u m asalada bizning fikrlar bayon qilinganidan farq qilishi 
m um kin.
M anbaalarda keltirilishicha. cheklilik - f a z o va vaqtda o ‘z ibtidosi 
va in tih osi 
atiiq bo'lgan aniq chegarali o b ’yek tla r(n a rsa , ja ra yo n , 
hodisa, holat, x u su siy a t)la rn i anglatadi. C h eklilik ch egarasi, o b ’y e k t 
in tihosini bosh qa o b ’yek td a n ajratib tu ra d i va ularni 
bir-biriga 
b o g 'lav d ifv o k i airatad i-) C heklilik doim o ’zgarishda. harakatdadir.
C h ek sizlik - и 
du n yon in g f a z o
va 
vaqtda 
ben ih oyaligin i 
anglatadigan 
tushunchadir. 
C heksizlik f a q a t n ih o ya si bo'lm agan
~  
36
~

---

A B D U JA L IL R A Z Z A Q O V
O LAM HAQIDA X U SU SIY FALSAFA
m iqdordan tarkib topadi. U xuddi ziddivatdan b o ig an lig i uchun ham fazo 
va v aqtda nihovasiz rivoilanadigan iaravondir? C heklilik va cheksizlik 
dialektik birlikdadir. H ar qanday narsa v a hodisalar cheklidir, chunki u 
boshqa predm et va hodisalardan m ustaqil holda m avjud b o iib , fazo va 
vaqtda m a ’lum k o ia n m i egallavdi. Binobarin. u o ‘zini o ‘rab olgan dunvo 
bilan tinim siz aloqada b o ig a n lig i uchun cheksizdir. Shu sababli. har bir 
o b ’yekt cheklilik v a cheksizlik birligidan iborat. Fazo va vaqtda chekli 
b o ig a n m uayyan o b 'v e k t boshqa o b ’vektlar bilan turlicha b o g ia n g a n
b o iib . u m ateriyaning k o ‘pdan - ko~p elem entlarini o 'z ichiga oladi. H ar 
qanday Chekli narsa cheksizlikning vuz berish formasidir. Ilm fan chekli 
o b ’vektlarni 
bilish 
orqali 
C heksizliklam ing 
sirlarini 
ochishga 
vaqinlashadi.r 2 1
C eklilik v a cheksizlik haqidagi m anbaalardan olingan yuqoridagi 
t a ’riflar m azm unining ham m asiga 
ham m unozarasiz, m uhokam asiz 
q o ‘shilib b o ia v e rm a y d i.