Abdumannopov m. M

 
KIRISH (Introduction) 
Respublikamizda ta’lim mazmunini modernizatsiyalash bugungi kun 
talablaridan biridir. Ma’lumki, integratsiyalashuv sharoitida yangi texnologiyalarni 
joriy etilishini hayotning o’zi, Ilmiy-tehnikaviy taraqqiyot talab etmoqda.’’Kadrlar 
tayyorlash Milliy dasturi ‘’da ‘’o’quv-tarbiyaviy jarayonini ilg’or pedogogik 
texnologiyalar bilan taminlash’’ ning ikkinchi va uchinchi bosqichlarda 
bajariladigan jiddiy vazifalardan biri sifatida belgilangan.Uzluksiz ta’lim jarayonida 
ishlash o’qituvchidan juda kata pedagogic-psixologik,ilmiy-metodik,madaniy-

---

 
 

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL OF BIRUNI 
ISSN (E) 2181-2993 
Vol. 1, Issue 2. Oct. (2022)
166 
www.birunijournal.uz 
ma’naviy tayyorgarliklarni talab qiladi.Shunga asoslangan holda o’quv-bilim 
jarayonini innovatsion tamoyillar orqali vujudga keltirish integratsiyalashuv 
jarayonida rivojlantirishning asosiy shartidir. Mamlakatimizning birinchi prezidenti 
I.A.Karimov bejizga “Ta’lim O’zbekiston xalqi ma’naviyatiga yaratuvchilik 
faoliyatini baxsh etadi.O’sib kelayotgan avlodning barcha eng yaxshi imkoniyatlari 
bunda namoyon bo’ladi.Kasb-kori, mahorati uzluksiz takomillashadi’’,-deb chuqur 
ma’no fikrlarini ya’ni ta’lim tushunchasini umumiy nuqtai nazardan ta’rifladi. 
MUHOKAMA VA NATIJALAR (Discussion and results) 
Ta’lim sifatini oishirishni ta’minlovchi eng muhim omillardan biri sifatida 
o‘quvchilarda fanga qiziqishni orttirish va ularning darslardagi faolligini oshirish va 
tushuniladi. Faollik holati sustlikka qarma-qarshi qo‘yiladi va u o‘quvchilarning ular 
oldiga qo‘yilgan misol va masalalarni echish uchun harakat qilishlari, aqliy 
imkoniyatlarini ishga tushirish tushuniladi. Bunda o‘quvchilar irodasi ishga 
tushiriladi, o‘zi qilgan ishdan mamnunlik his qiladilar. 
O‘quvchilar darsda faol qatnashib ma’lum yutuqlarga erishsalar, bu jarayonda 
egallangan bilim va ko‘nikmalar bir umrga ularning xotiralarida qoladi. 
Fanlarni o’zlashtirshni faollashtirish uchun o‘qituvchida bir qator vositalar 
mavjud, ulardan yetakchilari quyidagilar: 
I. Imkoni boricha har bir mavzu va har bir bo‘limni boshlashdan avval savollar, 
muammolarni qo‘yish lozim. Muammoni qo‘yishda mavzuning asosiy maqsadi, 
vazifalarini qisqacha tushuncha berishi kerak. Bu kabilar sinfda qo‘yilgan masalaga 
qiziqishni orttiradi. 
Masalan: 
1. Kasr va manfiy sonlarni kiritishda, ba’zi masalalarni hal qilishda natural 
sonlarning yetarli bo‘lmay qolishi, chunonchi o‘lchash ishlari natijalari doimo butun 
son bo‘la olmasligini aytish lozim. Shu kabi ishlarni irratsional sonlarni, mavhum 
sonlarni kiritishda ham qo‘llaniladi. 
2. To‘g‘ri va teskari proporsional tushunchalarini “..... marta orttirish yoki marta 
kamaytirish tushunchalari berish, uni boshqa funksional bog‘lanishlaridan farqlay 
olishni kiritish kerak.[1-14] 
3. Uchburchakning 
boshqa ko‘pburchaklardan farqi: uning tomonlari 
tengligidan bu tomonlar qarshisidagi burchaklar tengligi kelib chiqadi. Unga teskari 
fikr esa o‘xshashlik tushunchasiga olib keladi. 
4. Simmetriklik, proporsiya, o‘xshashlik tushunchalarini kiritishdan avval 
tabiatda uchraydigan xossalar (ya’ni daraxt barglari, gullar va hokazolar)ni va 
arxitektura, 
rassomlik, 
xaykaltaroshlik 
asarlaridagi 
simmetrik, 
proporsiya, 
o‘xshashlikni ko‘rsatish lozim. 

---