Abdusalimova Gulshoda Mavzu:İV guruh elementlari c misolida

HCNO
Sianat kislota. Sianat kislota yoki qaldiroq kislota nomi bilan mashhur. HCNO birikmalari sianatlar (k= 1,2*10^-4) deyiladi. Uning ikkita tautomer izomeri mavjud:
H-O-C = N H— N = С = О
Sianat kislota tuzlaridan Hg(CNO)2 detonator sifatida ishlatiladi. Sianatlar zaharli moddalar qishloq xo'jaligida zararkunandalarga qarshi foydalaniladi.
Rodanid kislotasi. Rodanid kislotasi (HCNS) — H—S—C=N, yog'simon, suv bilan yaxshi aralashadigan, kuchli kislota (K=0,14). Rangsiz moysimon suyuqlik (suyuqlanish harorati 5°C) faqat eritmada mavjud bo`ladi. Agar ammiakka uglerod (IV) sulfid ta`sir ettirilsa, rodanid kislotaning ammoniyli tuzlari hosil bo'ladi:
2NH3 + CS2 = NH4CNS + H2S
Rodanid tuzlari: KCNS, NaCNS, NH4CNS. Rodanidlar olish uchun sianidlarga oltingugurt qo'shib suyuqlantiriladi:
KCN + S = KCNS
Analitik kimyoda Fe³⁺ ionini ochish uchun ishlatiladi, bunda to‘q qizil cho'kma hosil bo'ladi:
Fe⁺³ + 3CNS^- = [Fe(CNS)₃]₄
Simob rodanidi -Hg(CNS)₂. Simob rodanidi simob nitratiga
rodanidlar qo'shib olinadi va ularni tozalash uchun efirda yuviladi:
Hg(N0₃)₂ + 2KCNS = Hg(CNS)₂ + 2KN0₃
Hg(CNS)₂ — fira’vn iloni deyiladi. Bu modda yonganida gazlar hosil bo'lib kengayish oqibatida ilon hosil bo'lishi kuzatiladi:
2Hg(CNS)₂+ 9O₂= 2Hg0+4C0₂+ 2N₂ + 4S0₂
2N ^-3 —6e ->N ₂ 4 2
2S^-2 -12e ->2S⁺⁴
0 ₂ + 4e -> 20 J 18 9
Sianamid kislota. Agar kalsiy karbidiga azot ta’sir ettirilsa kalsiy sianamid hosil bo'ladi:
CaC₂ + N₂ = CaCN₂ + С
Bu birikmaning kislotasi sianamid kislota — H2CN2 rangsiz kristall modda, suvda yaxshi eriydi va quyidagi holatlarda uchraydi:
H—N=C=N—H H2N -C =N
Bu birikma suv bilan ta’sirlashadi:
H2CN2 + 3H20 = 2NH3 + H2C03