Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar

Berilgan: 
Yechish: 
; 
; 
; 
_____________
;
;
Ideal issiqlik dvigatelining foydali ish koeffit-
sienti quyidagi ifodaga teng: 
Bir sikl davomida ideal issiqlik mashinasining bajargan ishi 
quyidagiga teng bo‘ladi: 
Biroq foydali ish koeffitsiyenti hisoblashning quyidagi ko‘rinishiga 
asosan, 
Shuning uchun 
U holda,
Javob: 
;
;
 
Mavzuga oid masalalar 
1. Og‘zi mahkam berkitilgan shishadagi havoning 
haroratda 
bosimi 
. Shisha isitilganda havo bosimi ga yetganda 
tiqin otilgan. Shisha qanday haroratgacha isitilganligi topilsin. 
2. Gaz solingan 
hajmli ballonda 
harorat va 
bosimda qancha miqdorda kilomol gaz bo‘ladi? 
 
3. 
kislorod harorat va bosimda turibdi. U 
o‘zgarmas bosimda qizdirilgandan so‘ng kengayib, 
hajmni 

---

75
egallaydi. Gazning 1) kengaygandan oldingi, 2) kengaygandan 
keyingi harorati, 3) kengayishdan oldingi zichligi va 4) kengay-
gandan keyingi zichligi topilsin. 
4. 
tezlik bilan uchib kelayotgan argon molekulasi idish 
devoriga elastik uriladi. Molekula tezligining yo‘nalishi bilan idish 
devoriga o‘tkazilgan normal orasidagi burchak 
ni tashkil qiladi. 
Urilish vaqtida idish devorining olgan kuch impulsi topilsin. 
5. Havoning bir kilomolining massasi 
ga teng 
bo‘lgan bir jinsli gaz deb hisoblab, 
haroratda havo molekula-
larining o‘rtacha kvadratik tezligi topilsin. 
6. 
haroratda dagi azot molekulalarining aylanma hara-
katining kinetik energiyasi nimaga teng? 
7. Agar biror ikki atomli gazning normal sharoitda zichligi
bo‘lsa, bu gazning 
va 
solishtirma issiqlik 
sig‘imlari nimaga teng?