Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar

15. 
radiusli shar potensialgacha zaryadlangan. 
Zaryadlangan sharning energiyasi topilsin. 
16. Har birining yuzi 
bo‘lgan kondensator plastinkalari 
potensiallarining ayirmasi 
. Plastinkalardagi zaryadning sirt 
zichligi 
. 1) kondensator ichidagi maydonning 
kuchlanganligi, 2) plastinkalar oralig‘i, 3) elektronning kondensator-
ning bir plastinkadan to ikkinchisigacha bo‘lgan masofani o‘tishdagi 
olgan tezligi, 4) kondensatorning energiyasi, 5) kondensator sig‘imi, 
6) kondensator plastinkalarining o‘zaro tortishish kuchi topilsin. 
Mustaqil yechish uchun masalalar 
(Uyga vazifa) 
17. Ikkita nuqtaviy zaryad o‘zaro ta’sir kuchining ular orasidagi 
masofaga bog‘lanish grafigi chizilsin. Grafik 
intervalda 
oraliq bilan chizilsin. Zaryadlar miqdori mos 
ravishda 
va
. 
18. Har biri uchida 
zaryad turgan kvadratning 
markaziga manfiy zaryad joylashtirilgan. Agar har zaryadga ta’sir 
etuvchi natijaviy kuch nolga teng bo‘lsa, markazdagi zaryadning 
miqdori qancha? 
19. Radiusi va og‘irligi bir xil bo‘lgan ikkita sharcha iplarga osilgan 
bo‘lib, ularning sirtlari bir-biriga tegib turadi. Sharchalarga
zaryad berilgandan keyin sharchalar o‘zaro 

---

95
itarishib, bir-biridan 
burchakka uzoqlashadi. Osilish nuqtasidan 
to sharchaning markazigacha bo‘lgan oraliq 
. Sharchaning 
og‘irligi topilsin. 
20. Radiusi va og‘irligi bir xil bo‘lgan ikkita sharcha iplarga osilgan 
bo‘lib, ularning sirtlari bir-biriga tegib turadi. Osilish nuqtasidan 
sharchaning markazigacha bo‘lgan oraliq 
. Har bir 
sharchaning og‘irligi 
. Iplarning tarangligi ga 
teng bo‘lishi uchun sharchalarga qancha zaryad berish kerak? 
21. Bir xil ishorada zaryadlangan va bir xil 
sirt 
zichlikka ega bo‘lgan ikkita cheksiz tekislik (yuza birligida) qanday 
kuch bilan itarishadi? 
22. Zaryadlangan diskning diametri 
ga teng. Diskdan uning 
markazidan normal bo‘ylab qanday eng qisqa oraliqda elektr 
maydonini cheksiz katta tekislik maydoni deb qarash mumkin? 
Bunday faraz qilishda xatolik 
dan ortmasligi kerak.