Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar

Ko‘rsatma. Qilingan xato 
, bunda 
– diskning 
elektr maydon kuchlanganligi, 
– cheksiz tekislikning maydon 
kuchlanganligi. 
23. 
radiusli,
zaryadli shar yog‘ ichiga joylash-
tirilgan. Shar sirtidan 
uzoqlikdagi maydon 
nuqtalaridagi 
bog‘lanish grafigi chizilsin. 
24. Musbat zaryadlangan cheksiz uzun ip elektr maydoni hosil 
qilgan. Shu maydon ta’sirida 
– zarracha ipdan
uzoqlikdagi nuqtadan 
uzoqlikdagi nuqtaga qarab 
harakatlanib o‘z tezligini 
dan
ga 
o‘zgartirdi. Ipdagi zaryadning chiziqli zichligi topilsin. 
25. Plastinkaning oralig‘i 
bo‘lgan gorizontal holda turgan 
yassi kondensator ichidagi zaryadlangan yog‘ tomchisi bor. Elektr 
maydon bo‘lmaganda tomchi 
tezlik bilan pastga 
tushadi. Plastinkalarga 
potensiallar ayirmasi berilsa, 

---

96
tomchi 
tezlik bilan tushadi. Tomchining radiusi va 
uning zaryadi topilsin. Havoning yopishqoqlik koeffitsiyenti 
, yog‘ning zichligi tomchi tushayotgan 
gaz zichligidan 
ga kattadir. 
26. Bir jinsli elektr maydonida elektron 
tezlanish oladi. 
1) Elektr maydon kuchlanganligi, 2) boshlang‘ich tezligi nolga teng 
bo‘lgandagi elektronning 
da olgan tezligi, 3) bu vaqt ichida 
elektr maydon kuchining bajargan ishi hamda 4) bunda elektronning 
o‘tgan potensiallar ayirmasi topilsin. 
27. Bir xil tezlik bilan harakatlanayotgan proton va 
– zarrachasi 
yassi kondensator plastinkalari orasiga parallel ravishda uchib 
kiradi. Kondensator maydoni ta’sirida protonning chetlanishi
– zarracha chetlanishidan qancha ortiq bo‘ladi? 
28. Har bir plastinkaning yuzi 
bo‘lgan yassi havo oraliqli 
kondensator plastinkalarining oralig‘i 
. Kondensator
potensialgacha zaryadlangan. Kondensator plastinkalaridagi zaryad-
ning sirt zichligi topilsin.