Адабиётлар: Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т.: «Ўзбекистон», 1992й. Ўзбекистон Республикасининг меҳнат кодекси. Т.: 1996й

HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI
10-Mavzu:Ishlab chiqarishda shovqin va titrash.

Режа:

• Шовқин ва ундан ҳимояланиш .
• Титраш ва ундан ҳимояланиш .
• Ишлаб чиқариш бинолари ва иш жойларини ёритиш .

АДАБИЁТЛАР:
1.Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т.: «Ўзбекистон», 1992й. 2.Ўзбекистон Республикасининг меҳнат кодекси. Т.: 1996й.

• Ўзбекистон Республикасининг меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонуни. Т.: 1993 й, 6 май.
• Ёрматов Ғ.Ё., Йўлдашев О.Р., Ҳамраев А.Л. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги./ дарслик. – Т.:

Алоқачи, 2009. -348 б.

• Рахимов О.Д.,Сиддиқов И.Х., Муродов М.О. Ҳаѐт фаолият хавфсизлиги. Экология. /Олий

таълим бакалавриат йўналишлари учун дарслик, Т.2017, 352б.

• Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги (маърузалар матнлари тўплами) Қарши-2010 й.

Инсоннинг мавжуд сезги аъзолари ичида эшитиш ўзига хос аҳамият касб этади. Айнан эшитиш орқали инсон бошқа одамлар билан мулоқот қилади,
хавф-хатарни маданиятини
англайди ва ўз юксалтиради. Инсон
ўзининг эшитиш сезгилари орқали тоза товушларни, аралаш товушларни ва шовқинни фарқлайди. Тоза товуш бир хил частотадаги синусоидаль тебранишлардан иборатдир.
Бир секунддаги тебранишлар сони товуш частотаси деб аталади. Частота физик олим Генрих Герц (1857-1894 йй) шарафига «герц» (Гц) орқали ўлчанади. Бир герц (1Гц) –бир секундда бир тебраниш демакдир.
Аралаш товуш бир неча тоза товушнинг йиғиндисидан иборат. Шовқин эса ҳар хил частота ва тебранишдаги товушлар аралашмасидир.
1660 йили Роберт Бойль (1627-1661йй) товуш тарқалиши учун газсимон суюқлик ѐки қаттиқ жисм
ҳолатидаги тарқалишига
муҳит зарурлигини исботлайди. сабаб бўладиган муҳитга боғлиқ
Товуш ҳолда
шовқин механик ва аэрогидродинамик кўринишда бўлади.
Товуш интенсивлигининг ўлчов бирлиги
«Бел» қабул қилинган. У телефон яратилишининг асосчиси Александр Грейама Бел (1847-1922 й) шарафига аталган. Инсон қулоғи бир хил босимдаги, турли хил частота ва қаттиқликдаги товушларни эшита олади. Товуш қаттиқлиги ( громкость )-«фон» билан ўлчанади. Бир фон – 1000 Гц частотадаги ва 1дБ интенсивликдаги товуш қаттиқлигига тенгдир.
16 Гц.дан
Инсон бўлган
қулоғи товуш
частоталарини
20000 Гц.гача
эшитиш
қобилиятига эга. Инсон 800…4000 Гц частотали товушларни яхши эшитади, 16…100 Гц частотали товушларни сезиларли даражада эшитади.
Шовқиннинг
инсонга таъсирини мақсадида, у паст
физиологик баҳолаш
частотали (300 Гц.гача),
ўрта частотали
(300…800 Гц) ва юқори частотали (800 Гц дан Юқори) шовқинларга ажратилади.