Adabiy tilning og’zaki va yozma shakli
Ayrim undoshlar orfoepiyasi
Download 32.48 Kb.
|
referat
Ayrim undoshlar orfoepiyasi. b undoshi ba`zi so`zlarda sirg`aluvchi v kabi aytiladi; morboz unlisi; o`zbekcha so`zlarda ikki lab orasida hosil bo`ladi va jarangli talaffuz qilinadi: navbog`, novot, sov, saylov ; ruscha- baynalminal so`zlarda v undosi f tarzida aytiladi: vistavka, aftomat, aftolafka, aftir kabi Sirg`aluvchi j undoshi tojikcha va baynalminal so`zlarda aynan talaffuz qilinadi; jiyda, jurnal, ajdar, juyri, buyujet kabi; Tilning grammatik qurilishining muhim xususiyatlaridan biri uning takomillashib o`zgarib borishidir. Bunday o`zgarishlar jamiyat taraqqiyotidagi ob`ektiv qonunlar asosida vujudga keladi. Ammo tilning grammatik qurilishi til uchun umumiy bo`lgan normalarga qoidalarga bo`ysinadi. Masalan, adabiy tilda eganing gapning birinchi qismida kelishi yoki aniqlovchining aniqlanmishdan oldin kelishi: keng dala, moviy ko`l, ulkan tog`, qaratqich bilan qaratmishning shaxs va sonda moslashib kelishi: mening do`stim, uyning eshigi, kitobining varag`i -til normalari asosidagi hodisalardir. Bu normalar grammatikada ham grammatik qurilishga xos qonun qoidalar asosida o`z ifodasini topadi. Tilshunoslikdan umumiy ma`lumot berish, tilning kishilik jamiyatidagi ahamiyati, tilning paydo bo`lishi va taraqqiyot qoidalari, til va tafakkurning o`zaro munosabati, dunyo tillarining tasnifi, tilning ichki qurilishi (tizimi va tuzilishi), tilshunoslikning umumiy va xususiy sohalari (o`zbek tili xususiy tilshunoslik ob`ekti sifatida , o`zbek adabiy tilining taraqqiyot bosqichlari haqida ma`lumot ); 2.O`zbek adabiy tili bo`limlari (mavzularni bayon qila borish jarayonida bo`limlararo bo`linishni maktab va kollejlar ,( ped bilim yurtlari) da berilgan saboqlarni hisobga olgan holda talabalar bilimini kengaytirish hamda mustahkamlab borish, yangi nazariy bilimlar berish ,amaliy malakalar hosil qilish: O`tgan besh asrdan ko`proq davrda o`zbek tilining ahamiyati kamaygani yo`q. Ammo etmish yillik mustabiq tuzumining siyosati sababli o`zbek tilining ish ko`rish doirasi chegaralanib qoldi va ahamiyati pasayib ketgan edi. Xalqimiz doyim mustaqil bo`lish , erkin yashash yo`lida kurashib keldi va Cho`lpon , Fitrat, A.Qodiriy , A.Avloniy , G.Gulom, Oybek ,H Olimjon, A. Qahhor kabi siymolar adabiy tilimizning ravnaqi yo`lida tinmay ijod qildilar. Bu kurashlar samarasiz ketmadi.1989 yil 21 oktyabrda O`zbekiston Oliy Kengasining XI sessiyasida O`zbekiston Respublikasining “Davlat tili haqida ”gi Qonuni qabul qilindi. Bu qonun mustaqillikka erishish arafasida turgan davlatimiz hayotida unitilmas voqea bo`lib tarixga kirdi. Download 32.48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling