Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

Bu mumtoz inson tariximizning eng murakkab, engjozibador, 
eng dramatik siymolaridan biridir. (Boburiynoma, 3-b.).
Jumla tarkibidagi mumtoz inson birikmasini tashkil etuvchi 
so‘zlar m a’no ifodasiga k o ‘ra - mantiqan b o g iiq lik ka ega emas. 
Ular m uallif tomonidan sun’iy yasalgan. M uharrir tahrir jarayonida 
mantiqiy tahlilni chetlab o ‘tgan, natijada, bir qarashda m e’yoriy 
tuyulsa-da, aslida, so‘zlar mantiqqa zid tarzda birikmaga 
kirishtirilgan. Shu jum la tarkibida yana bir shunday mantiqqa zid 
holdagi so‘z birikmasi bor: “... tariximizning ... siymolaridan... ” . 
Bunda tarix so ‘zi bilan siymo so‘zi birikmaga kirishtirilgan. Agar 
so‘zlar mantiqan tahlil etilsa, ular m a’no ifodasi ayon bo‘ladi: tarix
- o'tmish davr, siymo - shaxs m a’nosiga ega. H ar ikki so'zni 
yuqoridagi tarzda birikmaga kiritilishi, y a ’ni so‘z birikmasi hosil 
qilish mantiqqa zid. Zero tarixning 
siymosi b oim aydi. Agar 
muharrir m azkur ikki so‘z qaratqich va qaralmish munosabatiga
129

---

k o ‘ra birikmaga kirishtirilsa, ular o ‘rtasida mantiqiy birikuv yuz 
bermasligini mantiqiy tahlil qilganda cdi, ikki so ‘zning birikmaga 
kirishuvi boshqacha munosabatga k o 'ra yuz berardi: tarixiy siymo 
(shaxs); 
tarixdagi 
siymo 
(shaxs). 
Zinhor 
tariximizning 
siymolaridan emas.
13-§. Agar y o i qo‘yilgan xatolik biror qismning tushib qolishi 
bilan b o g iiq b o is a , uni tiklash usulini q o ila sh lozim. Bu usulda 
mantiqiy xatolik ayonlashadi. Agar xatoga m uallif y o i qo‘ygan, 
sillogizmda mulohazadan biri tushib qolgan b o is a , unda xatolik 
deyarli sezilmaydi.