Аёлларга оид энг зарур фиқҲий масалалар

Зиҳор каффорати
 
а) Бир қул озод қилиш. Arap бунинг имкони бўлмаса, 
б) пайдар-пай икки ой рўза тутиш. Бунга ҳам қодир бўлмаса, 
в) олтмиш фақирни тўйдириш 
(Мужодала, 4). 
Зиҳорда никоҳ бузилмайди. Зиҳор билан 
майдонга келган ҳаромлик каффорат билан кетади ва у юқорида саналган уч йўлдан бошқа 
йўл билан кетказилмайди. Ҳатто зиҳор қилган хотинини каффорат бермасдан туриб талоқ 
қилса ҳам, зиҳор тушмайди, зиҳор туфайли юзага келган ҳаромлик ўртадан кўтарилади 
("Dureru'l -Hukkam": 1/324; "el-Hidaye": 2/22).
Асҳобдан бири хотинини зиҳор қилгач, Расулуллоҳга (с.а.в.) келиб сўради: "Мен каффорат 
беришдан аввал хотиним билан жинсий муносабатда бўддим", деди. "Расулуллоҳ (с.а.в.) 
марҳамат қилдилар: "Аллоҳнинг амрини адо этмагунингча, хотинингга яқинлашма" 
("Subulu's 
Salam": 3/290).
Хулла ёки таҳлил 
Қуръони каримда айтилган: "Энди агар уни (учинчи марта) талоқ қилганцдан кейин 
эса, то у аёл бошқа эр билан турмуш қурмагунича (аввалги эрига) ҳалол бўлмайди. 
Сўнг агар (кейинги эр ҳам) талоқ қилса, бу ҳолда Аллоҳ буюрган қонун-қоидаларни 
адо қилишларига ишонсалар, (у хотин аввалги эри билан) бир-бирларига 
қайтишларининг (яъни, қайта турмуш
қуришларининг) гуноҳи йўқдир" 
(Бақара, 230).
Ўртада бир эрга тегиб чиқиши ҳулла ёки таҳлил (ҳалоллаш) дейилади. 
Бу ояти жалилада ҳукм тамоман очиқдир. Эркак хотинини икки (марта) талоқдан сўнг яна 
талоқ қилса, бу оятга кўра. бошқа эрга тегмагунича ва у уни қўймагунича (талоқ бермагунича) 
аввалги эрига қайта олмайди. Қайта турмуш қуриш учун эса, ушбу шартлар бўлиши керак: 
1. Ажрашган хотин иддасини тўла ўтказади 
(Бақара, 228).
2. 
Бошқа эркакка тўғри (ростакамига) никоҳ билан тегади (яъни. қалбаки, вақтинча никоҳ-
билан эмас). 
3. Турмушга чиққач, янги эри билан жинсий алоқа қилади. 
4. Иккинчи эр ўз хоҳиши билан ажраган ёки вафот этган бўлиши керак. 
5. Оила бирлигини барпо этишга қаноат келтирганларидан кейин қайта турмуш қуришлари 
мумкин. Оятда шу шарт бор 
(Бақара, 230).
7. Иккинчи эрдан ажрашганидан кейин ҳам иддасини тўла ўтказади. 
8. Шаръий ўлчовлар ичида фақат шундан сўнггина биринчи эр билан қайта турмуш қуриши 
мумкин. 
Ислом ҳукми шу. Шаръий ҳулла ёки тахлил шу. Яъни, иккинчи эрга тегиши сунъий, 
ҳазилаки ёки бир кечалик ёки бир соатлик шаръий ҳийла, биринчисига қайтиш учун йўл эмас, 
ростмана уйланиш бўлиши керак. Расулуллоҳ: "Ҳулла қилганга ҳам, ўзи учун ҳулла 
қилдирганга ҳам Аллоҳнинг лаънати бўлсин!" деганлар 
(Ebu Davud. "Nikah ": 14; Tirmizi. 
"Nikah": 28). 
Ибн Аббос ҳулла ҳақида сўраганида Пайғамбаримизнинг шундай жавоблари бор: 
"Қўддан қўлга ўтган никоҳ бўлмайди. Уйланиш хоҳиш билан бўлади. Аллоҳнинг китоби билан 
эрмак қилинмайди. Эркак хо-тиннинг қинидан лаззатланмагунича никоҳ бўлмайди" 
("et-Tac": 
2/313).
Расулуллоҳ ҳулла қилган эркакни омонат такага ўхшатганлар: "Сизга ориятга (ишлатишга) 
олинган такадан хабар берайми?" деганлар. "Ҳа, ё Расулуллоҳ", дейишганида, Пайғамбаримиз: 
"Ҳулла қилган эркакдир", деганлар 
(Ibn Mace. "Nikah": 33).
Бир киши Ҳазрати Умарнинг ўғилларидан вақтинчалик никоҳ билан ҳулланинг ҳукмини 

---

Аёлларга оид энг зарур фиқҳий масалалар