Агар, q ва Qo қийматларини 131) тенгламага қўйсак, ушбу ифодани

асбобда радиал йўналишда ҳосил қилинадиган куч таъсирида труба деформа- 
цияга (диаметри ортади, яъни кенгаяди) учраб, тешикли панжарага зичланади 
ва маҳкамланади. Труба ўрамининг тўр пардага мустаҳкам жойлаиггиришга 
эришиш учун тешикли панжарада эни 2...3,5 мм ва чукурлиги 0,4... 1,0 мм ли 
иккита ҳалқасимон ариқча қилинади. Ундан ташқари, трубаларни тешикли 
панжараларга пайвандлаш, кавшарлаш, сальник ёрдамида ҳам маҳкамлаш 
мумкин. Сальник ёрдамида зичлаш мураккаб ва қиммат. Бу усулда маҳкамлаш 
муҳитлар температура фарқи катта бўлганда, трубаларнинг бўйлама силжиш ига 
имкон беради, аммо бунда бирикма зичланиши бузулмайди.
Трубанинг кириш қисмини конуссимон развальцовка қилиш, маҳаллий 
қаршилик коэффициентини сезиларли даражада пасайтиради. Бу эса, ўз на­
вбатида кириш қисмининг емирилиш олдини олади.
Агар, трубалар тебраниш, циклик қизишга, температуралар катта 
ўзгариши ёки уларнинг учлари иссиқлик таъсири,л,а ўта исиб кетиш ҳоллари юз 
берадиган бўлса, унда трубаларнинг учи албатта тешикли панжарага пайванд- 
ланиши зарур. Пайвандлаш чоки чўктирилган, валик ва ариқчада валик 
қолади, ҳамда ариқча ва тишли кўринишларда бўлиши мумкин.

---

№
4J
IU
ж
i
4.19-расм. Трубаларни тешикли панжараларга 
маҳкамлаш усуллари.
а - и к к и т а а р и қ ч а г а р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш ; б - б и т т а
а р и қ ч а г а р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш ; в
п а й в а н д л а ш в а
р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш ; г.д
п а й в а н д л а ш ; е , ж
а р и қ -
ч а л и в а т и ш л и п а й в а н д л а ш ; з - к и р и ш қ и с м и н и к о ­
н у с с и м о н р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш ; и
т е к и с т е ш и к к а
р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш в а б у к л а ш ; к - к а в ш а р л а ш ; л — 
е л и м л а ш ; м
с а л ь н и к б и л а н з и ч л а ш ; н
п о р т л а т и б
п а й в а н д л а ш ; о - т е ш и к л и п а н ж а р а т а ш қ и т о м о н и н и
к о н у с с и м о н р а з з е н к о в к а қ и л и ш ; п
т е ш и к л и п а н -
ж а р а н и н г т а ш қ и т о м о н и а с т а - с е к и н с и л л и қ , т о р а й -
т и р и б р а з в а л ь ц о в к а қ и л и ш .