Агар, q ва Qo қийматларини 131) тенгламага қўйсак, ушбу ифодани

метрига боғлиқ. Кам легирланган ва углеродли пўлатлардан тайёрланган 
тўсиқларнинг қалинлиги 9... 16 мм, мис ва никель қотишмалардан ясалганлар- 
ники эса - 6... 13 мм бўлади. Қопқоқ ва тўсиқларнинг материали ҳар доим бир 
хил бўлиши шарт. Одатда, тўсиқлар қопқоқларга пайвандланади ёки к°пқоқ 
билан бир бутун, яхлит қилиб қуюлади.
Трубалараро бўшлиқдаги тўсиқлар. 
Маълумки, иссиқлик алмашиниш 
курилмаларида биринчи муҳит трубалар ичида ҳаракат қилса, иккинчиси -  
трубалараро бўшлиқца. Агарда, трубалар ўрами кўндаланг ҳаракатланаётган 
иссиқлик (ёки совукдик) элткич оқими билан ювилиб турилса, иссиқлик 
бериш 
бўйлама ҳаракатланаётганга қараганда, 
анча 
интенсив 
бўлади 
[52,53,58,61-66].
Трубалар дасгасининг эгилиши ва тебранишини, ҳамца трубалараро 
бўшлиқцаги трубаларнинг кўндаланг оқим билан ювилиб туришини ташкил 
этиш мақсадида ва қобиқ ичида суюқлик ҳаракатининг тезликлари юқори 
бўлиши учун кўндаланг тўсиқлар ўрнатилади.
Кимё машинасоалигида энг кўп қўлланиладиган бир томонли 1 ва 2 
сегмент тўсиқлар (4.21а-расм), диск-ҳалқа типидаги 3 ва 4 тўсиқлар (4.216- 
расм) аа икки томонли 5 ва 6 сегмент тўсиқлардир (4.21в-расм). Ундан 
ташқари труба ўрамини ёпувчи, уч томонлама жойлаштириладиган ва бошқа 
турдаги сегмент тўсиқлар ишлатилади.
а ) с е г м е н т л и
б ) д и с к - ҳ а л қ а л и
в ) и к к и т о м о н л а м а
с е г м е н т л и
4.21-расм. 
Қ о б и қ
трубали иссшушк 
а л м а ш и н и ш
қурилмаларида 
қўлланиладитап кўндаланг тўснқлар турлари.
Босим йўқотилиши 
Ар
 ни камайтириш мақсадида икки томонлама ва уч 
томонлама жойлаштириладиган сегмент тўсиқлар қўлланилади. Бу икки тур­