Agrobiotexnologiya fanidan laboratoriya ishlarini bajarish uchun

Tuproqdagi 
zamburug‘larning 
miqdorini 
aniqlash. 
Tuproqdagi 
zamburug‘larning sonini aniqlash uchun oldin tayyorlangan eritmadan bakteriyani ekish 
usulida, suslo - agarli uchta likopchaga 1 ml dan ekiladi, sо‘ngra likopchalar 5 kun 
davomida 25
o
issiq termostatda saqlanadi. Unib chiqqan zamburug‘lar ham 1 g 
tuproqdagi bakteriyalar sanalgani kabi hisob qilingan usulda sanab chiqiladi. 
Unib chiqqan zamburug‘lar soni ma’lum bо‘lgandan sо‘ng ularning turlari va 
oilasi aniqlanadi. Tuproqdagi zamburug‘lar sonini S.N.Vinogradskiy va O.G.Shulgina 
usulida ham aniqlash mumkin. Buning uchun tuproqdan 5 g namuna olib kolbada 50 ml 
sterillangan suv bilan 5 minut davomida aralashtirilib emulsiya tayyorlanadi, keyin 1-2 
sekund davomida tindirilgandan sо‘ng undan sterillangan pipetka bilan 0,01 ml olib 4 
sm
2
buyum oynasiga tekis yoyib quritilgandan keyin alangada qizdiriladi va karbol 
eritrozin bilan 30 minut bо‘yaladi. Eritrozin preparatdagi mikrob hujayralarnigina 
bо‘yaydi, tuproq zarrachalari bо‘yalmasdan ajralib qoladi. Bо‘yalgan preparat suv bilan 
yuvilib quritiladi va mikroskopda immersion obe’ktiv bilan qaraladi. Mikroskopning 
kо‘rish maydonidagi mikroblar soni aniqlanadi. Kо‘rish maydonidagi mikroblarning 
о‘rtacha soni quyidagi formulaga kо‘ra hisoblab topiladi: 
ye + b*v , X + b*v*ye,
a g 
bunda a – kо‘rish maydonining sathi. Uni aniqlash uchun radiusi okulyar lineyka bilan 
о‘lchanadi va sathi PR
2
formulasiga muvofiq hisoblab topiladi; b-kо‘rish maydonidagi 
mikroblarning о‘rtacha soni; v – preparat sathi (4 sm
2 
– 400 mm
2
); g – preparatga 

---

surilgan tuproq miqdori (0,001 g); ye-4 sm
2
sathidagi, ya’ni 0.001 g tuproqdagi 
bakteriyalar soni. X-1 g tuproqdagi bakteriyalar soni. 
1 g tuproqdagi bakteriyalar bu usulda aniqlanganda juda katta son chiqadi, chunki 
hisobga о‘lik bakteriyalar ham kiradi. О‘lik va tirik bakteriyalarni farq qilmasdan 
hisobga olish bu usulning kamchiligi hisoblanadi.