Айдарбек тулепов ислом


Download 7.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/193
Sana16.11.2023
Hajmi7.76 Mb.
#1781476
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   193
Bog'liq
86. ИСЛОМ ВА АКИДАПАРАСТ ОКИМЛАР

А йдарбек Тулепов. 
Ислом ва акидапараст ок^млар


Замонавий ок,имлар
Кдциёндаги масжид олдида минора курдириб, уни 
«халоскор минораси», ушбу к,ишлок,даги кабристонни 
эса «Ж аннат боглар и », деб атаган. А хм адийлар 
акидасига кура, бу ерга кумилганлар жаннатга киради.
Ахмадийлар асосий зиёратгох Каъбаи муаззама 
эмас, балки Кдциён шахридир, деб хисоблайдилар. 
« Ф а з л » газетаси сон ла р и д ан бирида ё зи л га н
«Куръондаги «минал масжидил харом илал масжидил 
аксоллази барокна хавлах» оятида «Масжид ул-ак,со» 
сузи ортида Кодиён назарда тутилган», деган фикрлар 
буни тасдиклайди.
«Ф а зл» газетасининг яна бир сонида эса «Кдциёнга 
килинадиган хаж «Б а й т у л л о х »га килинган хаж 
кабидир», дейилган.
Ахмадийлик таълимотининг яна бир манбаи Гулом 
Ахмаднинг «Пайгам-и-сулх» асарида келган «Ислом -
Гулом Ахмад таълимоти, Хаж эса Кдциён зиёратисиз 
мукаммал эмас. Чунки бугунги кунда Маккага хаж 
к,илиш максадга эриштирмайди», деган сузлар хам 
уларнинг бу борадаги ботил карашларини фош килади.
Шуни таъкидлаш лозимки, «ахмадия» харакати уз 
фаолиятида Марказий Осиё, айникса, Узбекистонга 
кириб келишига хам жуда кизикмокда. Чунончи, уз 
таълимотини уш бу улкада ёйишдан манфаатдор 
эканлигига ишора килиб, «Ахм адийялик даъвати» 
китобида: «Бу киши (Мирзо Гулом Ахмад) узбеклар 
учун бегона ва ажнабий эмас. Чунки у буюк саркарда 
с ох и б к и р о н А м и р Т ем у р н и н г ам акиси Хожи 
Сайфиддин Барлос авлодидандир», деб узларининг 
эътибори ни тар и хи м и з ва м ад а н и яти м и зн и н г 
муштараклигига каратишмокда.
199


Айдарбек Тулепов. 
Ислом ва ак,идапараст ок^млар
Ваадобийлик: 
Вахдобийлик - XVIII аср урталарида 
А р а б и ст о н ярим о р о л и н и н г м арказий к,исми 
х,исобланмиш Нажд вилоятида ислом динининг 
с у н н и й л и к й у н а ли ш и д а ги х,анбалия мазх,аби 
таълимоти асосида пайдо булган. Унинг асосчиси 
Мух,аммад ибн Абдулвахдоб х,исобланади. У 1703 
йилда тугилиб, 1791 йилда вафот этган. Мухдммад ибн 
Абдулвахдоб к,ози оиласида тарбия топган.
Ибн Абдулвахдобнинг экстремистик фаолияти XVIII 
асрнинг урталарида авж олган. Вахдобий таълимоти- 
нинг асосини «соф тавхдц» гояси, фак,ат Аллох,нинг 
ягоналигини тан олиш ташкил этади. Вахдобийлар 
пайгамбар, авлиёларнинг шафоатларидан умидвор 
булиш, «мук,аддас к,адамжо»ларга зиёрат этишни 
рад к,илиб, тасаввуфни тан олмайдилар. Шунингдек, 
уларнинг эътикддига кура суратга тушиш, мархумлар 
рух,ига тиловатлар ук,иш, хайри эх,сон к,илиш кабилар 
х,ам ножоиз х^собланади. Бу ок,им тарафдорлари ипак 
кийим кийиш, тасбехдан фойдаланиш, к,ушик„ мусик,а, 
театр, кино, тасвирий санъат ва умуман олганда, 
маънавий маданият таракдиётига к,арши булган.
Вах,х,обий ок,ими С алим хон III У см онли турк 
халиф алигини бопщарган замонда пайдо булиб, 
1730 йилдан бошлаб эса х,окимиятни эгаллаш учун 
мусулмон ах,оли бошига турли жабр-зулм, ёвузликлар 
ёгдирган. Уша даврда х,ам вахдобийлар узининг 
мафкурасига итоат этмаган кишиларни улдириб, 
м ол-м улкини тортиб олган.
Мух,аммад ибн Абдулвахдоб мук,аддас Макка ва 
Мадинани 1788 йилда эгаллаб, у ердаги барча тарихий 
обидалар, сахдбалар дафн этилган ж ойларни ер
200



Download 7.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling