Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva
Download 4 Mb. Pdf ko'rish
|
4-tabiatshunoslik
|
«Qizil kitob»
«O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobi»ga o‘lka miz qo‘riqxona va rezervatlardan tashqari 3 ta milliy tabiat bog‘lari, 1 ta kompleks landshaft-buyurtma- xona, 12 ta buyurtmaxona, 10 ta tabiat yod gorligi, 50-rasm. Zomin davlat milliy tabiat bog‘i. olasiz). Bu maskanlarga kelgan kishi o‘lkamiz tabiati bilan yaqindan tanishadi, uning go‘zalligidan va toza havosidan zavqlanadi. Tabiatni asrash va avay lash nechog‘liq zarurligini tushunib yetadi. Tabiatga, Va- tanimizga bo‘lgan mehri ortadi. Az iz o‘quvchilar! Siz ham Vatanimiz tabiatini asrashga harakat qiling. Daraxt va butalar shoxla- rini sindirmang, gullab turgan o‘simliklarni bekorga yulib olmang. O‘rmon, bog‘ va dalalarda yashovchi hayvonlarni bezovta qilmang. Ular ning uyasini buz- mang, qush palaponlarini inidan olib, o‘zingizcha boqmang, qushlarga xalal bermang. Tabiat qo‘ynida dam olib bo‘lganingizdan so‘ng atrofni ko‘zdan kechiring. O‘zingizdan keyin bu joy- larda chiqindilarni qoldirmang. Ko‘kalamzorlashtirish ishlarida faol qatnashing. eking hamda parvarish qiling. Keyingi yuz yil ichida Yer yuzi aholisi tez sur’atda ortdi. Katta yerlar ekin maydonlariga aylantirildi, shahar va qishloqlar, korxonalar qurildi. Bularning barchasi adir, cho‘l va o‘rmonlar egallagan yerlarning o‘zlashtirilishi hisobiga amalga oshiril moqda. Natijada Yer yuzidagi tabiiy o‘simliklar qoplami kamayib ketdi. Masalan, o‘lkamizda yong‘oq, pista, bodom, do‘lana kabi mevali daraxtlar, zira, piskom piyozi, anzur, qo- raqand kabi dorivor o‘simliklar kamayib bormoqda. Adir, cho‘l va o‘rmonlarning o‘zlashtirilishi natija- sida hayvonot olamiga juda katta zarar yetkazildi. Hayvonlarning bir qancha turlari yo‘qolib, ko‘plab turlari kamayib ketdi. Ba’zi hay vonlar kamayib, no- yob bo‘lib qolganligidan «O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobi»ga kiritilgan. Insonning tabiatga salbiy ta’sirini ma’lum bir hu- dudda taqiqlash, yo‘qolib borayotgan hayvon va o‘simlik turlarini muhofaza qilish hamda ko‘paytirish maqsadida tashkil etilgan. Qo‘riqxona Qo‘riqxonalarda hayvonlar va o‘simliklar nazoratga olinadi. Noyob hayvon va o‘simlik turlarining soni ko‘paytirilib, tabiatni asli holida saqlashga harakat qilinadi. Qo‘riqxonalarda yerosti boyliklari, daryola r va boshqa tabiat boyliklari ham muhofazaga olinadi. Qo‘riqxonalar ko‘plab mamlakatlarda tashkil etilgan. 2 ta biosfera rezervati tashkil etilgan. Ularning nomi va qayerda joylashganligi O‘zbekiston Respublikasi- Download 4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|