Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva

4-rasm. Quyoshning
tuzilishi.
Quyosh
Yer

---

10
Quyosh 
Quyoshning yadrosida, ya’ni markazida harorat
000
000 °C dan yuqoridir. Sirti tomon harorati 
000 °C 
kilometrga yaqin. Quyoshning bizdan qanchalik uzoq 
ekanligini tasavvur qilib ko‘raylik. Faraz qilaylik, har 
sekundda 12 kilometrdan yo‘l bosadigan tezuchar 
raketa Yerdan Quyosh tomon yo‘l olgan bo‘lsin. U 
Koptok oling va uni Yer shari deb tasavvur qiling. U 
holda Qu yoshning kattaligi taqriban qancha bo‘lishini 
ayting.
5-rasm.
Quyosh
Yer

---

11
Quyosh bepoyon olamga tinimsiz yorug‘lik tarqatib 
turadi. Bu yorug‘likning bir qismigina Yerga keladi. 
Yerdagi butun tirik tabiat – o‘simlik va hayvonlar, shu-
ningdek, odamzod Quyosh yorug‘ligi tufayli mavjuddir.
Faraz qilaylik, Quyosh birdaniga g‘oyib bo‘lib qoldi. 
U holda Yerda qanday o‘zgarishlar yuz berishi mum-
kin? Avvalo, hamma yoqni tim qorong‘ilik qamrab 
oladi. Osmondagi Oyning yorug‘ligi ham yo‘qoladi. 
Chunki Oy o‘zidan yorug‘lik chiqarmaydi, u Quyosh 
nurini ko‘zgu kabi bizga qaytaradi, xolos. Quyoshning 
yorug‘ligisiz Yer yuzi tez sovib ketardi. Hamma yoq 
qor-muzliklar bilan qoplanar edi. Daryo va ariqlardagi, 
hattoki vodoprovoddagi suvlar ham to‘xtab qolar edi. 
Xullas, hamma yoqni vahimali qorong‘ilik bosib, qahra-
ton sovuq egallar edi. Quyosh yorug‘ligisiz o‘simliklar 
ham o‘smasdi, hayvonlar ham yashay olmasdi. Meva- 
sabzavotlar, oziq-ovqatlar ham bo‘lmasdi. Shuning 
uchun ham aytish mumkinki, Quyosh – Yerdagi hayot 
manbayidir.
yulduz, osmon jismi, rasadxona,
Quyosh.
1. Yulduz nima?
2. Yulduzlar bir-biridan qanday farq qiladi?