Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva
-rasm. Raketa va Yerning sun’iy yo‘ldoshi. 22 OY – YERNING TABIIY YO‘LDOSHI
Download 4 Mb. Pdf ko'rish
|
4-tabiatshunoslik
- Bu sahifa navigatsiya:
- 10-rasm.
|
9-rasm. Raketa va Yerning sun’iy yo‘ldoshi.
22 OY – YERNING TABIIY YO‘LDOSHI Biz yashayotgan sayyoraning tabiiy yo‘ldoshi marta aylanib chiqadi. Uning Yerdan uzoqligi kilometrdan ortiq masofada joylashgan. Oy Quyoshga qaraganda bizga 390 marta yaqin. Shuning uchun u Quyoshdan katta bo‘lib ko‘rinadi. Oy ham Yer kabi shar shaklidadir (11-rasm). Uning diametri 3 - Oy sirti Yernikiga o‘xshamaydi. Oyda o‘simliklar ham, hayvonlar ham yo‘q. Uning sirtida jonsiz tabiat hukm suradi. Chunki Oyda hayot uchun zarur bo‘lgan havo ham, suv ham mavjud emas. shundan kelib chiqqan. 10-rasm. Oyning Yer 11-rasm. Oyning ko‘rinishi. Oy Yer 23 Oyda havo yo‘q. Shuning uchun uning sirtiga ko‘plab meteoritlar tushib turadi. Son-sanoqsiz meteorit larning urilishidan Oyning sirtida ko‘plab chuqurliklar hosil bo‘lgan. Yerdan qaraganda Oyning ko‘rinishi turli holatda bo‘ladi. Ba’zida kechasi Oy ko‘rinmay qoladi. Bir necha kun o‘tib, ingichka ko‘rinishdagi hilol oy ko‘rinadi. Kunlar o‘tishi bilan hilol oy kattalashib, yarim oyga aylana boradi. Yarim oy kundan kunga to‘lishib, bir haftadan keyin to‘lin oyga aylanadi (12-rasm). Bir necha kundan keyin to‘lin oyning yana kichrayib borayotganini kuzatish mumkin. Shu tarzda to‘lin oy yana yarim oyga, so‘ngra hilol oy ko‘rinishiga kelib qoladi. Yana bir necha kundan keyin Oy umuman ko‘rinmay qoladi. Yana bir necha kun o‘tishi bilan tunda osmon gumbazida hilol oy paydo bo‘ladi. Oy shu tariqa o‘z ko‘rinishini o‘zgartirib turadi. Oy o‘zidan nur chiqarmaydi. U Quyosh nurlarini qayta- radi. Oyning Quyoshga qarab turgan yarmisi yorug‘, 12-rasm. Oyning ko‘rinish holatlari: 1 – 1 2 3 orqasi esa qorong‘i bo‘ladi. Tunlari bizga faqat Quyosh yoritib turgan yorug‘ qismi ko‘rinadi, xolos. 1. Stol lampasini yoqib, uning nuri yo‘liga koptokni qo‘ying. Lampani Quyosh deb, koptokni esa Oy deb tasavvur qiling. Koptokka lampa tomondan qarang. Bunda koptokning yoritilgan sirtini to‘liq ko‘rasiz. To‘lin oy shunday hosil bo‘ladi. Download 4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|