Akblariga texnik xizmat ko‘rsatish texnologiyasi

Akkumulatorning razryadlanganlik darajasini kuchlanish orqali aniqlash tartibi

Akkumulator barateyalarining razryadlanganlik darajasini kuchlanish orqali aniqlash uchun LE-2, Le-3 belgili yuklama sanchqilari yoki E 108, E 107 (elementlararo ulagichlari yashirin bo’lgan akkumulator batareyalari uchun) belgili akkumulator sinov asboblari ishlatiladi.

13.5-rasm. Akkumulator kuchlanishini o’lchash

13.6-rasm. Umumiy qopqoqli akkumulator batar- eyasining kuchlanishini o’lchash

E 108 belgili akkumulator sinov asbobi, sig‗imi 40. 190 A soat bo’lgan akkumulator batareya-
larining ishga yaroqliligini tekshirish imkonini beradi. Tekshirishni boshlashdan avval sinov asbobdagi kontakt gaykalar yordamida akkumulator batareyasining sig’imiga mos keladigan yuklama qarshilikla- rini zanjirga ulanadi. Tekshirish vaqtida sinov asbobi oyoqchalarining uchi akkumulatorning tashqariga chiqarilgan shtirlariga qattiq bosiladi (13.5-rasm) va 5 sekund oxirida voltmetr ko’rsatkichiga qarab kuchlanish aniqlanadi.
Har bir bankadagi kuchlanishni o’lchab, hisobotdagi jadvalga yoziladi. Kuch-lanish haqidagi ma‘lumotlar va quyida keltirilgan jadvalga asosan, akkumulyator batareyasining har bir bankasining razryadlanganlik darajasi aniq-lanadi va hisobotga yozib qo‘yiladi.

5 sekund oxiridagi kuchlanish, V	Razryadlanganlik darajasi, %
1,8....1,7	0
1,7....1,6	25
1,6....1,5	50
1,5....1,4	75
1,4 va undan kam	100

13.6-rasmda E 107 belgili sinov asbobi yordamida elementlararo ulagichi yashirin bo’lgan batareyalarning kuchlanishini o’lchash ko’rsatilgan. Bu kuchlanish 8,9 V dan kam bo’lgan akkumulator batareyasi nihoyat darajada razryadlangan yoki unda jiddiy nosozlik mavjud bo’ladi.

Akkumulatorning volt-amper tavsifnomasini olish tartibi
Avtomobil dvigatellarini ishga tushirish tizimsini hisoblashda akkumulator barateyasining volt- amper tavsifnomasidan foydalaniladi. Akkumulatorning volt-amper tavsifnomasi deb batareya kuchlanishi U_B ni razryad toki I_R ga bog‗liqligiga aytiladi, ya‘ni U_B =f(I_R). Volt-amper tavsifnomani to‘g‘ri chiziq ko‘rinishida qabul qilib, uni ikkala tomonga davom ettirsak, koordinata o‘qlarida U_BR va I_QT kesmalar ajraladi. Buyerda: U_BR - boshlang‗ich razryadlanish kuchlanishi, V; I_QT - qisqa tutashuv toki, A.
Boshlang‗ich razryadlanish kuchlanishi U_BR ni quyidagi ifoda orqali hisoblash mumkin:
U_BR =m* (2,02 + 0,00136* t_e - 0,001D_R), V /2.6/
Bunda m - akkumulator bankalar soni, t_e - elektrolit temperaturasi,⁰S; D_R – akkumulya-torning razryadlanganlik darajasi, %.
Agar amper-volt tavsifnomani chiziqli deb hisoblasak va uning hech bo‗lmasa bitta nuqtasining qiymati (U_i , I_i) ma‘lum bo‘lsa, akkumulator bataeyasining qisqa tutashuv tokini quyidagi ifoda orqali hisoblasa bo‘ladi:

Qisqa tutashuv toki qiymatini akkumulatorlar batareyasining bitta bankasidagi musbat plastinalar soni- ga n ga bo‘lsak, bitta musbat plastinaga	6ст45	6 ст 50	6ст55	6ст60 6ст82	6ст75	6ст75	6ст132	6ст190
Musbatplastinalar soni	4	3	6	4	5	6	8	14

6.