Akblariga texnik xizmat ko‘rsatish texnologiyasi

Akkumulatorlar batareyasining razryadlanganlik darajasini zichlik orqali aniqlash tartibi

Akkumulatorning razryadlanganlik darajasini zichlik orqali aniqlash usuli quyidagi bosqichlardan iborat:

• 
  elektrolit zichligini mavjud temperaturada o‘lchash:
  
• 
  elektrolit zichligini 25⁰S ga keltirish:
  
• 
  akkumulatorning razryadlanganlik darajasini hisoblash.
  

Akkumulatorlardagi elektrolit zichligi odatda areometr (13.2-rasm) yoki zichlik o‘lchagich (13.3-rasm) bilan o‘lchanadi.
O’lchash xatosi nisbatan kam bo‘lganligi sababli laboratoriya ishida areometr qo’llaniladi.
Elektrolit zichligini o‘lchash uchun areometrning noksimon rezinali so‘rgichi siqiladi va uning shisha naychasi akkumulator bankasiga tushiriladi (13.4-rasm).So‘ngra asta-sekin so‘rgichni bo‘shatib, densimetr qalqib chiqqunga qadar pipetkaga elektrolit so‘riladi. Shundan keyin, trubkani akkumulatordan chiqarmasdan densimetrni daraja ko‘rsatkichidan elektrolitning mavjud tempera turadagi zichligi o‘lchanadi.

13.1-rasm. Elektrolit satxini o‘lchash

13.2-rasm. Areometr

13.3-rasm. Zichlik o‗lchagich

Zichlikni o’lchashda xatoga yo‘l qo‘ymaslik uchun densimetr pipetka devorlariga tegmasligi kerak. Elektrolit zichligi akkumu-lyatorning har bir bankasida o’lchanadi va olingan natijalar hisobotdagi jadvalga yoziladi. Akkumulator bankalardagi elektrolit zichligining bir-biridan farqi 10 kg/m^3 (yoki 0,1 g/sm^3) dan ortmasligi kerak, aks holda akkumulator zaryadkaga qo’yilishi lozim. Elektrolitning zichligi temperaturaga bog’liq. SHuning uchun akkumulatorning texnik holatini el- ektrolit zichligi or-qali aniqlash uchun, mavjud tem- peratu-rada o‘lchangan zichlikni 25^0C ga keltirish kerak. Buning uchun quyidagi ifodadan foydalanish qulay: E25 =Eo‘lch - 0,7E (25 - t) , /2.1/

13.4-rasm.Elektrolitning zichligini o’lchash

Bunda E₂₅ - elektrolitning 25⁰C ga keltirilgan zichligi, kg/m³ ; E_o‘lch- elektrolitning mavjud tempera- turada o‘lchangan zichligi, kg/m³ ; t - elektrolitning temperaturasi, ⁰C.

Akkumulatorning razryadlanganlik darajasini zichlik orqali aniqlash uchun quyidagi ifodadan foydalaniladi:
Bunda D_R - akkumulatorning razryadlanganlik darajasi, % ; E_tz - elektrolitning akkumulator to‘a zaryadlangan holdagi zichligi, kg/m³ ; E_tr - elektrolitning akkumulator to‗la razryadlangan holdagi zichligi, kg/m³.
O‘rta Osiyo iqlim sharoiti uchun yil bo‘yi E_tz =1250.....1270 kg/m³, E_tr = 1090....1110 kg/m³
qiymatlarga teng qilib olinadi.
Razryadlanganlik darajasi qishda 25% dan, yozda 50% dan ortiq bo’lgan akkumulator batareyalari avtomobildan olinib zaryadga qo’yilishi shart.

4.